کمبود آهن زمانی رخ می دهد که بدن آهن کافی نداشته باشد. این منجر به کاهش سطح گلبول های قرمز خون می شود. دلیل این اتفاق این است که آهن برای ساخت هموگلوبین در خون مورد نیاز است. هموگلوبین پروتئینی در گلبول های قرمز است که به آنها اجازه می دهد تا اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند.
اگر بدن ما هموگلوبین کافی نداشته باشد ماهیچه ها و بافت های بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کنند و نمی توانند به درستی و کارآمد عمل کنند. این اتفاق منجر به کم خونی خواهد شد. با وجود انواع مختلف کم خونی کمبود آهن شایع ترین است.
شایع ترین علل کمبود آهن عبارتند از: کمبود آهن به دلیل رژیم غذایی نامناسب یا رژیم غذایی محدود بیماری التهابی روده افزایش نیاز به آهن در دوران بارداری از دست دادن خون در طول قاعدگی شدید یا خونریزی داخلی.
البته به هر دلیلی کمبود آهن می تواند علائم ناخوشایندی ایجاد کند که بر کیفیت زندگی تاثیر می گذارد. این علائم شامل ضعف سلامت تمرکز و بهره وری است.
علائم کمبود آهن بسته به نوع کم خونی سرعت رشد و تکامل آن سن و وضعیت سلامت فعلی می تواند متفاوت باشد. البته در برخی موارد بیماران کم خون علامتی ندارند. در این مقاله به 10 نشانه کمبود آهن می پردازیم.
1- خستگی غیر طبیعی
احساس خستگی یکی از رایج ترین علائم کمبود آهن است که بیش از نیمی از افراد مبتلا به کمبود آهن شناخته شده است. این خستگی به این دلیل رخ می دهد که بدن انسان برای تولید پروتئینی به نام هموگلوبین که در خون وجود دارد به آهن نیاز دارد. هموگلوبین به انتقال و انتقال اکسیژن در سراسر بدن کمک می کند. بنابراین وقتی بدن انسان هموگلوبین کافی نداشته باشد اکسیژن کمتری به بافت ها و ماهیچه ها می رسد و انرژی کافی به آنها داده نمی شود. علاوه بر این قلب باید در این زمان سخت تر کار کند تا «خون اکسیژن دار» بیشتری را به سراسر بدن برساند که می تواند در رفع خستگی نیز مؤثر باشد.
با این حال از آنجایی که خستگی به بخشی جدایی ناپذیر از یک سبک زندگی پرمشغله و مدرن تبدیل شده است تشخیص کمبود آهن از روی خستگی کمی دشوارتر شده است. لازم به ذکر است که بسیاری از افرادی که از کمبود آهن رنج می برند کمبود انرژی همراه با احساس ضعف مشکل در تمرکز احساس ناخوشی و بهره وری پایین را تجربه می کنند.
2-پالت
رنگ پریدگی و رنگ پریدگی پوست قسمت داخلی و پایین پلک یکی دیگر از علائم شایع کمبود آهن است. در واقع هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز مسئول قرمزی خون است. به همین دلیل است که پوست هنگام کمبود آهن رنگ طبیعی خود را از دست می دهد.
کم خونی ناشی از کمبود آهن در کل بدن یا فقط در قسمت هایی از بدن مانند صورت لثه ها داخل لب ها داخل چشم ها و حتی در ناخن ها دیده می شود. رنگ پریدگی معمولاً با کم خونی متوسط یا شدید دیده می شود. به عنوان مثال اگر پلک پایین خود را بکشید باید یک رنگ قرمز فعال در آن ناحیه مشاهده کنید. بنابراین اگر در این ناحیه با صورتی کمرنگ و کدر یا زرد مواجه هستید ممکن است دچار کمبود آهن شده باشید.
3- تنگی نفس
همانطور که گفته شد هموگلوبین به خون اجازه می دهد تا اکسیژن را در سراسر بدن حمل کند. هنگامی که سطح هموگلوبین به دلیل کمبود آهن پایین باشد سطح اکسیژن نیز پایین خواهد بود. این بدان معناست که ماهیچه های ما اکسیژن کافی برای انجام فعالیت های عادی مانند راه رفتن دریافت نمی کنند.
یک نتیجه ممکن است این باشد که با تقلای بدن برای دریافت اکسیژن بیشتر میزان تنفس ما افزایش می یابد. به همین دلیل است که تنگی نفس اغلب در افراد مبتلا به کمبود آهن رخ می دهد.
4- سردرد و سرگیجه
کمبود آهن می تواند باعث سردرد شود. علائم نسبت به علائم قبلی شدت کمتری دارند و معمولاً شامل سردرد خفیف و سرگیجه است.
کمبود هموگلوبین در افراد مبتلا به کمبود آهن باعث می شود اکسیژن کمتری وارد مغز شود و یکی از نتایج این روش این است که رگ های خونی مغز متورم شده و فشاری بر سر و سردرد ایجاد می کند. البته سردرد می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. لازم به ذکر است که سردردهای مکرر و سرگیجه می تواند از نشانه های کمبود آهن در بدن باشد.
5- تپش قلب (ضربان غیر طبیعی قلب)
ریتم غیر طبیعی قلب به عنوان تپش قلب شناخته می شود. این ریتم های غیر طبیعی از جمله پرش های سریع یا نامنظم می تواند نشانه ای از کمبود آهن در بدن باشد.
همانطور که قبلاً گفته شد وقتی هموگلوبین خون پایین است اکسیژن کمتری به کل بدن می رسد و برای جبران این کمبود اکسیژن قلب باید سریعتر و سخت تر کار کند تا اکسیژن بیشتری به سایر قسمت های بدن برساند. از بدن. این می تواند منجر به احساسات نامنظم یا ضربان قلب سریع تر شود.
لازم به ذکر است که این فرآیند در موارد خاص می تواند منجر به بزرگ شدن قلب سوفل قلبی یا نارسایی قلبی شود. سوفل قلب صداهای غیرطبیعی است که بین ضربان قلب شنیده می شود. البته این علائم کمتر از سایر علائم توصیف شده دیده می شود و در واقع فرد برای تجربه این علائم باید مدت زیادی از کمبود آهن رنج ببرد.
6- پوست خشک موهای آسیب دیده
پوست و موی خشک و آسیب دیده نیز می تواند از علائم کمبود آهن باشد. نکته جالب این است که این نیز به دلیل کمبود اکسیژن در بدن است. اگر اکسیژن کافی به پوست و مو نرسد دچار خشکی و ضعف می شوند. خوب است بدانید که کمبود شدید آهن با ریزش مو همراه است. البته ریزش موی سر چند بار در روز در حین شستن یا شانه کردن معمول است اما اگر ریزش موی شما بیشتر یا بیشتر است باید این موضوع را بررسی کنید.
تورم و درد در زبان و دهان
گاهی اوقات می توانید با نگاه کردن به داخل یا اطراف دهان متوجه کمبود آهن شوید. اگر زبان متورم ملتهب رنگ پریده یا دارای سطح غیر طبیعی صاف باشد ممکن است نشانه کمبود آهن باشد. هموگلوبین پایین ناشی از کمبود آهن می تواند باعث رنگ پریدگی زبان و میوگلوبین پایین در بدن می تواند باعث درد تورم و التهاب زبان شود.
میوگلوبین پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که به ماهیچه ها از جمله ماهیچه های زبان کمک می کند. کمبود آهن همچنین می تواند باعث خشکی دهان زخم های قرمز درد در گوشه های دهان و زخم در دهان شود.
8- پاهای ناخوشایند
کمبود آهن با علائم خشکی پا همراه است. سندرم پای بیقرار وضعیتی است که در آن فرد مبتلا به آن به خصوص در شب و هنگام خواب استراحت می کند مانند خارش خزنده حشرات یا سایر احساسات ناخوشایند در پاها و مجبور به حرکت است. پاهایش البته هنوز علت اصلی علائم مشخص نشده است اما 25 درصد از افرادی که علائم مکرر پا دارند دچار کمبود آهن هستند و کمبود آهن بدتر می شود علائم بیماری تشدید می شود.
9- ناخن های قاشقی و شکننده
علائم کمتر شایع کمبود آهن شکننده شدن ناخن و قاشق است. این حالت کیلونیکیا نامیده می شود. این مشکل معمولاً با ناخن های شکننده ای شروع می شود که به راحتی ترک می خورند و می شکنند و با ادامه روند کمبود آهن می تواند به ناخن قاشقی شکلی منجر شود که در واقع در مرکز ناخن توخالی است و ناحیه اطراف آن می پیچد. و ناخن ها شبیه قاشق هستند البته لازم به ذکر است که این مورد نادر است و با فقر آهن و کم خونی شدید دیده می شود.