بحران کم‌آبی یکی از مشکلات جدی دنیای امروز است که تمام جوامع درگیر آن هستند. راه‌های مختلفی برای مقابله با این بحران و کمک به حفظ منابع آبی وجود دارد که یکی از آن‌ها استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای با استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای برای آبیاری باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی است.
برای استفاده از این سیستم ابتدا باید تجهیزات آبیاری قطره ای را تهیه کرد. در این مطلب قصد معرفی انواع روش های آبیاری تحت فشار، انواع تجهیزات این شیوه آبیاری به خصوص در روش آبیاری قطره‌ای و چگونگی استفاده از آن‌ها را داریم، با ما همراه باشید.
آبیاری تحت فشار به چند روش انجام می‌شود؟
آبیاری تحت فشار یکی از بهترین روش‌های آبیاری گلخانه‌ها ()، زمین‌های کشاورزی و باغات است. در این روش به جای جاری کردن آب در سطح مزرعه یا گلخانه، آب با استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای و بارانی از جمله لوله‌ها به مسیرها و بخش‌های مشخص از مزرعه هدایت می‌شود.
آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و آبیاری قطره‌ای انجام می‌شود. از تفاوت های استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای و بارانی در سیستم‌های آبیاری تحت فشار می‌توان به موقعیت قرارگیری لوله‌ها اشاره کرد.
در آبیاری بارانی لوله‌ها با ارتفاع از سطح زمین و بالای محصولات نصب می‌شوند و آب از طریق آب‌پاش‌های مخصوص روی گیاه ریخته می‌شود. در آبیاری قطره‌ای اما، تجهیزات ابیاری قطره ای و لوله‌ها که عموما و گاها هستند روی سطح زمین کشیده می‌شوند و خروجی آن‌ها در محدوده نزدیک به ریشه گیاه قرار می‌گیرد و قطرات آب تنها در محدوده ریشه از لوله خارج می‌شوند.
آبیاری قطره ای چیست؟
آبیاری قطره‌ای یکی از روش‌های آبیاری تحت فشار است. در این روش لوله‌ها و تجهیزات آبیاری قطره‌ای ، در مسیر گیاهان و در جایی نزدیک به ریشه، روی سطح خاک نصب می‌شوند و آب را با فشار کم به ریشه گیاه می‌رسانند.
در این روش آبیاری صرفا در نقاط خاصی از مزرعه یا باغ انجام می‌شود ، به همین دلیل در مصرف آب صرفه جویی شده و بازدهی آبیاری افزایش پیدا می‌کند.
مزایای استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای
طبق استاندارد های وزارت آبیاری قطره‌ای یکی از بهترین شیوه‌های آبیاری نوین است. استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای و آبیاری زمین‌های کشاورزی به این روش باعث به حداقل رساندن مصرف آب و بازدهی بهتر آبیاری می‌شود. آبیاری با تجهیزات و سیستم قطره‌ای مزایای دیگری هم دارد که عبارتند از:
- کاهش فرسایش خاک
- استفاده موثرتر از منابع آبی
- امکان استفاده از زمین‌های شیب‌دار
- کاهش زمان آبیاری
- کنترل رشد علف‌های هرز
- کاهش نیاز به نیروی انسانی
- صرفه‌جویی در هزینه‌های آبیاری
- کاهش احتمال ابتلا به بیماری در گیاهان
- تغذیه بهتر ریشه گیاهان و…
تجهیزات آبیاری قطره‌ای مورد نیاز :
برای راه‌اندازی یک سیستم آبیاری قطره‌ای یا پمپ آب کشاورزی در مزرعه یا گلخانه ابتدا باید تجهیزات آبیاری قطره ای را مهیا کرد. ابزارها و وسایل مختلفی برای آبیاری به روش قطره‌ای مورد نیاز است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- پمپ یا منبعی برای ذخیره‌سازی آب تحت فشار
- فیلتر مخصوص آبیاری قطره‌ای
- تانک کود و دستگاه‌های تزریق کننده کود
- شیر یکطرفه که مانع برگشت آب از موتور به داخل پمپ می‌شود
- شیر مخصوص کنترل فشار آب در لوله‌ها
- لوله‌ها مخصوص سیستم مانند لوله آبرسانی و لوله اصلی
- لوله‌های جانبی سیستم قطره‌ای یا در اصطلاح لترال‌ها
- وسایل و ابزارهای اندازه‌گیری آب مانند فشارسنج‌ها و…
- تجهیزات آبیاری قطره ای مانند قطره‌چکان، اسپریر کوچک و…
لوله (لترال) سیستم آبیاری قطره ای چیست؟
در تعریف آبیاری قطره‌ای گفته شد که در این شیوه آبیاری جریان آب به صورت هدایت شده و با استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای در نقاط مشخص به گیاه می‌رسد. هدایت جریان آب در طول یک مزرعه یا زمین و رساندن آن از منبع به ریشه گیاه با کمک لوله‌هادر تجهیزات آبیاری قطره ای انجام می‌شود که در اصطلاح لترال نام دارند. یکی از انواع این لوله ها است که بسیار کار آمد است.
لترال‌ها لوله‌هایی هستند که قطره‌چکان به آن‌ها متصل می‌شود و آب را پای گیاه می‌رساند. این لوله‌ها را با نام شیلنگ آبیاری قطره‌ای نیز می‌شناسند. ویژگی مهم لوله‌های لترال ، انعطاف پذیر بودن آن‌ها است. این لوله‌ها با وجود انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت خوبی دارند و به راحتی شکسته نمی‌شوند.
نحوه صحیح استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای
همان‌طور که گفته شد،استفاده از تجهیزات ابیاری قطره ای برای آبیاری قطره‌ای ایده‌ال‌ترین روش آبیاری در شرایط فعلی و بحران کم‌آبی است. با استفاده از این روش امکان آبیاری انواع زمین‌های کشاورزی و باغبی با هر مساحت و محصولی وجود دارد. تنها نکته‌ای که در استفاده از تجهیزات این سیستم آبیاری باید به آن توجه داشت، روش صحیح محاسبه تجهیزات آبیاری قطره ای مورد نیاز و میزان آب مصرفی است.
به عبارت دیگر به منظور نصب و راه‌اندازی تجهیزات این سیستم آبیاری در یک مزرعه ابتدا باید میزان تجهیزات مورد نیاز را مشخص کرد و براساس میزان آبی که محصول به آن نیاز دارد، بهترین نوع تجهیزات را برای مزرعه استفاده کرد.
به منظور محاسبه تجهیزات آبیاری قطره ای ، جهت نصب آن‌ها ابتدا باید مساحت زمین را در نظر گرفت. سپس تعداد گیاهان، نوع و نیاز آبی آن‌ها را مشخص کرد. بعضی گیاهان نیاز آبی بیشتری دارند و گاهی ممکن است بیشتر از یک قطره‌چکان نیاز داشته باشند، این مسئله باید در زمان محاسبه در نظر گرفته شود.
بعد از مشخص شدن نیاز آبی گیاهان مزرعه باید سایز لوله و قطره‌چکان‌ها را مشخص کرد.تجهیزات آبیاری قطره ای براساس میزان آبی که در یک ساعت خارج می‌کنند، درجه‌بندی می‌شوند و واحد آن‌ها لیتر برساعت یا گالن است. در حالت میانگین هر قطره چکان 2 گالن خروجی دارد.
نکات مهم در مورد تجهیزات سیستم آبیاری قطره‌ای
به منظور راه‌اندازی سیستم آبیاری قطره‌ای در یک مزرعه باید به نکات مختلفی توجه داشت که یکی از آن‌ها نوع تجهیزات آبیاری قطره ای مصرفی است. در صورتی که کیفیت تجهیزات مناسب نباشد، خیلی زود خراب شده و نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا می‌کنند. این مسئله مستلزم پرداخت هزینه است که گاهی بسیار سنگین بوده و ضرر و زیان زیادی به صاحب مزرعه وارد می‌کند.
برای جلوگیری از ضرر و زیان یا صرف هزینه برای جزئیات تجهیزات آبیاری به شیوه قطره‌ای مانند اتصالات باید از بهترین نوع استفاده شود. کیفیت، ویژگی اصلی اتصالات در تجهیزات آبیاری قطره ای است و در صورتی که اتصالات تهیه شده از کیفیت خوبی برخوردار نباشند، خیلی زود دچار خرابی می‌شوند.
تناسب تجهیزات آبیاری قطره ای با مزرعه و رسوب‌زدایی به موقع تجهیزات مانند لوله‌ها یرایج ترین تجهیزات آبیاری قطره ای چیست؟
سیستم های آبیاری قطره ای از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که آب را از منبع موردنظر هدایت کرده و به سمت گیاهان می فرستند.اکثر سیستم های آبیاری قطره ای دارای تجهیزاتی به نام فیلتر هستند که برای جلوگیری از گرفتگی و پاکسازی گرد و غبار آب به کار می رود.
به طور کلی ، تجهیزات آبیاری قطره ای به شرح زیر هستند:
منبع آب
برای تامین آب موردنیاز گیاهان باید یک منبع وجود داشته باشد. این منبع می تواند از آب انبار، چاه یا هر منبع دیگری که آب کافی را تامین می‌کند در نظر گرفته شود. منبع آب باید نزدیک زمین کشاورزی باشد تا به راحتی آب بدون هیچ افت فشاری در زمین کشاورزی پخش شود.
پمپ آب
پمپ آب معمولاً در منبع آب نصب می شود تا بتواند آب را با فشار یکسان به همه قسمت های زمین برساند. منبع آب باید فشار کافی برای جابجایی آب در سراسر زمین را داشته باشد. وقتی که پمپ را نصب می کنید ، فشار یکسان حفظ خواهد شد.
پمپ ها می توانند گریز از مرکز، توربین یا شناور باشند. توجه به این نکته ضروری است که پمپ ها به انرژی نیاز دارند. این انرژی می تواند از طریق برق، انرژی خورشیدی یا ژنراتور تامین شود.
کنترلر ها
این دستگاه ها کنترلر بک واش نام دارند. همان طور که از نام آن ها پیداست، برای جلوگیری از برگشت آب به منبع مورد استفاده قرار می گیرند. نصب آن ها کار دشواری است و باید توسط یک لوله کش نصب شوند تا از آلوده شدن آب جلوگیری کنند.
فیلتر ها
یکی دیگر از وسایل لازم برای ، فیلتر است. همه منابع دارای آلودگی هایی هستند که می توانند دلیل گرفتگی نوار تیپ باشند و مسیر آب را مسدود کنند. به همین دلیل، از فیلتر های مخصوص استفاده می‌شود تا از مسدود شدن دریپ تیپ ها توسط ذرات جلوگیری کنند. فیلتر ها می توانند شنی، صفحه ای و دیسکی باشند. همچنین باید به گونه ای انتخاب شوند که تمیز کردن آن ها آسان باشد.
دریچه های کنترل فشار
درچه های کنترل فشار شیر هایی از تجهیزات آبیاری قطره ای هستند که فشار آب را در خط تامین آب حفظ می کنند. این کار برای اطمینان از یکسان بودن فشار قطره چکان ها ضروری است. در نتیجه، خطر آبیاری بیش از حد یا کمتر محصولات کاهش می یابد.
لوله ها
لوله هایی که برای آبیاری قطره ای استفاده می شوند، معمولاً از جنس پلاستیک هستند و آب را از منبع به گیاهان منتقل می کنند. اگر در فضای باز از آن ها استفاده می کنید، بهتر است که رنگشان را مشکی انتخاب کنید، چرا که می توانند محافظت خوبی در برابر اشعه فرابنفش و پوسیدگی نشان دهند.
قطره چکان ها
یکی از اصلی ترین تجهیزات آبیاری قطره ای، قطره چکان‌ها هستند. این قطعات بر روی خطوط جانبی قرار می گیرند که فاصله آن ها بر اساس نوع گیاه مشخص خواهد شد. از طریق قطره چکان ها، آبی که از منبع آمده به گیاهان می رسد.
تایمر
در برخی از سیستم های آبیاری قطره ای، از وسیله ای به نام تایمر استفاده می شود که می تواند زمان آبیاری را تنظیم کند.
تایمر با برنامه ریزی روشن و خاموش کردن سیستم آبیاری در فواصل زمانی خاص می تواند از هدررفتن آب جلوگیری کند. در زمستان ها نیاز به آبیاری محصولات کمتر می شود، بنابراین ، با استفاده از تایمر می توانید تنظیم کنید که در چه زمان هایی به گیاهان آب برسد.
لوازم آبیاری قطره ای شامل چه مواردی می شود؟
علاوه بر تجهیزاتی که به آن ها اشاره کردیم، برخی دیگر از وسایل لازم برای آبیاری قطره ای نیز وجود دارند که باید برای راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای از آن ها استفاده کنید. لیست تجهیزات آبیاری قطره ای به شرح زیر خواهند بود:
سرپوش انتهایی
این درپوش ها اغلب مانع چکیدن آب می شوند و زمانی استفاده می شوند که سیستم نیاز به شست و شو داشته باشد. برای این کار درپوش را بردارید و خطوط را به طور کامل تخلیه کنید.
برای جایگزین کردن این قطعات می توانید از شیر های مخصوص استفاده کنید که پس از خاموش شدن سیستم آب را به طور کامل تخلیه می کنند و فشار را به زیر PSI 2 می رسانند.
برای تخلیه هر گونه جلبک یا گل و لای انباشته شده در داخل لوله ها، بهتر است که حداقل سالی یک بار این سرپوش ها را بردارید. وقتی که همه آلودگی ها خارج شد، می توانید سرپوش را مجددا قرار دهید.
اتصالات و لوازم جانبی
این بخش از سیستم شامل نصب اتصالات بین لوله ها و قطره چکان ها است. این اتصالات باید بر اساس قطر و نوع لوله ها انتخاب شوند. آن ها می توانند شامل سه راهی ها، کوپلر ها و درپوش ها باشند.
انژکتور های شیمیایی
این تجهیزات آبیاری قطره ای به عنوان زیرسیستم شناخته می شوند و برای رساندن مواد مغذی به گیاهان تنظیم می شوند.
اندازه گیر
این دستگاه به منظور اندازه گرفتن حجم آب تامین شده برای هر زمین کشاورزی نصب خواهد شد.
معرفی صحیح ترین روش استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای
برای این که از تجهیزات آبیاری قطره ای به صحیح ترین روش استفاده کنید، باید نحوه کار سیستم آبیاری قطره ای را بدانید. این سیستم جز روش های کم جریان به حساب می آید و از قطره چکان ها برای آبیاری زمین استفاده می کند.
بر خلاف روش های دیگر که در آن ها هیچ کنترلی بر میزان آبیاری درختان ندارید، در این روش می توانید جریان و میزان آبیاری را تنظیم کنید.در نتیجه، به گیاهان اجازه خواهید داد که بدون اشباع شدن آب موردنیاز خود را دریافت کنند. یک سیستم آبیاری قطره ای معمولاً از هشت قسمت مختلف تشکیل شده است.
اگر چه سیستم‌ها می توانند کمی با یکدیگر متفاوت باشند، اما اساس کار آن ها یکسان است. برای شروع، آب موردنیاز سیستم وارد منبع می شود، سپس این آب از طریق پمپ ها وارد لوله ها می شوند و به سمت زمین حرکت می کند.
در طول مسیر ، فیلتر ها قرار داده شده اند تا آلودگی موجود در آب را بگیرند و آن را به نحوی تصفیه کنند. سپس در هر محلی که قطره چکان ها قرار داده شده اند، آبیاری انجام می شود و سیستم طبق زمان بندی تایمر عمل خواهد کرد.
نکات مهم برای خرید تجهیزات آبیاری قطره ای که باید بدانید
قبل از خرید تجهیزات آبیاری قطره ای، باید نکاتی را بدانید تا بتوانید تجهیزاتی مناسب با نوع زمین و درختان خود تهیه کنید.
- انتخاب قطره چکان مناسب در درجه اول اهمیت زیادی دارد. اگر به تازگی زمین کشاورزی را تهیه کرده اید و نهال های دلخواه خود را کاشته اید ، تا سال سوم برای هر گیاه استفاده از دو قطره چکان کافی است.
- سایز مناسبی را برای لوله ها در نظر بگیرید. اگر زمین شما به آب زیادی نیاز ندارد ، بهتر است لوله های باریک تر را انتخاب کنید.
- فیلتر ها را باید با توجه به نوع آبی که از منبع می آید انتخاب کنید. اگر آب منبع آلودگی زیادی دارد، بهتر است که از فیلتر های شنی استفاده کنید.
- خرید وسایل آبیاری قطره ای راه اندازی سیستم آبیاری قطره ای به تجهیزات مشخصی نیاز دارد. بدون هر یک از آن ها نمی توانید به طور صحیح سیستم را راه اندازی کنید.
تجهیزات و لوازم آبیاری قطره ای انواع مختلفی دارند که در این مطلب به لیست تجهیزات آبیاری قطره ای و از جمله پمپ طبقاتی گرانفارس اشاره کردیم. برای خرید آن ها لازم است که یک فروشگاه معتبر را انتخاب کنید.
یکی از بهترین و معتبر ترین فروشگاه ها در زمینه فروش تجهیزات آبیاری قطره ای است. برای خرید وسایل آبیاری قطره ای از این برند کافی است که به سایت فروشگاه مراجعه کنید و لوازم موردنیاز خود را با مناسب ترین قیمت و بالاترین کیفیت سفارش دهید.
ا خروجی قطره‌چکان‌ها از دیگر نکاتی است که در زمان استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای باید به آن‌ها توجه داشت.همچنین در هر سیستم آبیاری نیاز است که سیستم زهکش و استفاده از در نظر گرفته شود که می توان برای سیستم زهکش از نیز استفاده نمود.