مهمترین مته های مورد استفاده در کابینت سازی

مته چوب و کاربرد انواع مته چوب در نجاری

مته مخصوص چوب یا مته نجاری وسیله‌ای است که از آن برای سوراخ کردن مواد و وسایل چوبی یا MDF استفاده می‌شود. معمولاً انواع مته‌ را با وسیله‌ای به نام دریل به کار می‌برند. مته خزینه ولف درون دریل قرار گرفته، دریل با سرعت زیاد می‌چرخد و این امر باعث سوراخ شدن وسیله‌ی مورد نظر می‌شود. مته‌ها معمولاً سوراخ‌هایی به شکل دایره و درنهایت به شکل استوانه‌ایجاد می‌کنند؛ اما انواع خاصی از مته‌ها مانند مته کاجی مخروطی ولف هم هستند که می‌توانند سوراخ‌هایی به شکل‌های متفاوتی ایجاد کنند.

جنس مته چوب

مته‌ها را از جنس‌های مختلفی می‌سازند که یکی از مواد پرکاربرد در تهیه مته‌، فولاد است. مته‌هایی که از فولاد ساخته می‌شوند در چند دسته طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه به معرفی هریک به‌طور جداگانه می‌پردازیم.

• مته‌های فولادی کم کربن: این مته‌ها فاقد لبه‌ی نگه‌دارنده بوده و به همین دلیل نیازی به تیز کردن ندارند. از این مته نباید روی چوب سخت مانند چوب بلوط، افرا، نارون، راش، صنوبر و … استفاده شود؛ زیرا عمر مته را کاهش می‌دهد.
• مته‌های فولادی با کربن زیاد: این مته‌ها از فولاد با درصد کربن بالا ساخته می‌شود. از این مته‌ها برای سوراخ کاری انواع چوب و فلزات استفاده می‌شود.
• مته‌های فولادی با سرعت بالا: این مته از نوعی فولاد ساخته شده است که دارای مقاومت بالایی در برابر تغییرات دما است. از این مته‌ برای سوراخ کاری انواع فلزات، چوب‌های سخت و سایر مواد سخت استفاده می‌شود.

اجزای مختلف مته

• دنباله‌ مته: این بخش، قسمت انتهایی مته است که به سه نظام دریل متصل می‌شود. دنباله مته دو نوع استوانه‌ای و مخروطی دارد.
• بدنه‌ مته: قسمتی از مته که در دو طرف آن دو شیار دارد را بدنه مته می‌گویند.
• شیار مته: این شیارها براده‌های چوب که حاصل برش هستند را به بیرون پرتاب می‌کنند.
• جان مته: به فاصله‌ای که بین دو شیار موجود روی مته قرار دارد جان مته می‌گویند.
• لبه‌های اصلی مته: هر مته‌ای دارای دو لبه‌ی اصلی است که به‌صورت شیب‌دار در نوک مته قرار دارد و همانند گوه(گووه) عمل می‌کند.
• لبه‌ی عرضی مته: از برخورد دو سطح منحنی شیب‌داری که در سر مته قرار دارد خطی روی جان مته ایجاد می‌شود که به آن لبه‌ی عرضی مته گفته می‌شود.

انواع مته نجاری مناسب چوب

این مته مانند مته گازور ولف به دلیل نوک تیز بودن برای سوراخ کردن چوب و ام دی اف بسیار مناسب است. مته چوب انواع مختلفی دارد که از نمونه‌های آن می‌توان به مته‌ لبه ساب، برگی، جا لولا زن، ابزار زدن (پله‌ای)، مرکز گرا، نمونه بردار، گرد بر و مته قابل تنظیم چوب اشاره کرد. در ادامه به اختصار به معرفی برخی از پرکاربردترین انواع آن‌ها می‌پردازیم.

مته دستی چوب

مته دستی چوب که ممکن است آن را با نام سوراخ کن هم بشناسید برای کارهای هنری ظریف مانند معرق کاری استفاده می‌شود. از آن جا که کارهای ظریف نیاز به ابزار خاص و دقت بیشتری دارند بهتر است برای این امور از مته دستی چوب استفاده کنید؛ به این ترتیب می‌توانید روی کار کنترل بیشتری داشته باشید. مته دستی چوب به صورتی ساخته شده که می‌توان مته‌هایی با سایزهای مختلف روی آن نصب کرد.

مته‌ برگی

این مته از یک میله‌ی شیاردار تشکیل شده که سر آن به شکل برگ یا گودی قاشق است به همین دلیل به آن مته قاشقی هم گفته می‌شود. در قسمت نوک آن پیکانی تیز داشته که درون چوب فرو می‌رود و آن را به نوعی تثبیت می‌کند. از مته برگی بیشتر متخصصین برق و لوله کش‌ها برای ایجاد سوراخ هایی روی دیوار برای سیم کشی و لوله کشی استفاده می‌کنند.

مته‌ گازور زن یا جا قفل

از مته گازور بیشتر در صنعت کمد و کابینت‌سازی و برش لازم برای لولای مخفی استفاده می‌شود. برای استفاده از این مته بهتر است از دریل پرسی استفاده کنید؛ زیرا برای ایجاد این سوراخ عمیق در چوب نیاز به فشار زیادی است که این کار با دریل دستی امکان‌پذیر نیست.

مته‌ مرکز گرا

این مته دارای کاربرد فراوانی در صنعت است و انواع متعددی دارد. در ساختار این مته شیاری با نوک تیز دارد. شیار نوک این مته بخش داخلی و درونی چوب را به سمت خود می‌کشاند؛ هم‌چنین برای هدایت براده‌های چوب به بخش خارجی احتیاجی به واردکردن نیرو نیست زیرا نیروی دورانی مته براده و خاک اره را به بیرون هدایت می‌کند.

مته‌ نمونه برداری از درخت

از این مته برای تعیین سن درخت استفاده می‌شود به‌گونه‌ای که کمترین آسیب به درخت وارد شود. روش کار با این مته‌ به‌ این صورت است که مته را درون قسمتی از درخت قطر بیشتری دارد وارد کرده تا بتوانیم از آن نمونه برداری کنیم سپس تعداد حلقه‌های سالیانه‌ی نمونه را مورد بررسی قرار داده تا سن درخت را محاسبه کنیم.

مته خزینه

خزینه نوعی مته است که از آن برای خزینه کاری جای پیچ‌ها و پنهان‌کردن جای گل پیچ استفاده می‌شود. این مته‌ها با توجه به نوع پروژه، پیچ‌های مورد استفاده، جنس سطوح و سلیقه شخصی در سبک‌ها و اندازه‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شوند. مته‌های خزینه انواع مختلفی دارند. این مته‌ها بیشتر برای چوب و فلز استفاده می‌شوند.

البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که اصولا مته تراش و کنده کاری چوب وجود ندارد و با استفاده از مته تنها می‌توان چوب را سوراخ کرد. مته چهار گوش و مته شیار زن از غلط‌های رایج هستند. مته چهار گوش در واقع مانند مغاری مربعی شکل بوده که قسمت داخلی آن خالی است و با حرکت درون چوب دایره ای تو پر حفر می‌کنند. منظور از مته شیار زن همان تیغ شیار زن است که روی اورفرز یا سی ان سی نصب می‌شود.

مته‌ گردبر

این مته برای ایجاد برش دایره‌ای یا سوراخ‌ بزرگ روی مواد مختلف به‌کار می‌رود. این مته دندانه‌هایی بسیار تیز داشته که سطح بیرونی را تراش می‌دهد و در نتیجه ضایعات کمتری ایجاد می‌کند. کار با مته گردبر نیاز به مهارت بسیار بالایی دارد زیرا سرعت مته‌های گردبر کم بوده و ممکن است پشت قطعه کار برآمده شده یا چوب ترک بردارد. دسته‌بندی و انواع مته‌ها تنوع بسیار زیادی دارد که در مقاله فوق تنها به بررسی چند نمونه مته چوب پرکاربرد پرداختیم. اگر می‌خواهید اطلاعات جامعی درباره انواع مته به دست بیاورید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع مته دریل را بخوانید.

مته گرد بر متغیر

مته گردبر متغیر از سه‌تکه با دو بازوی متحرک ساخته شده که در انواعی از آن‌ تمام قسمت‌ها قابل تنظیم است. با استفاده از این مته می‌توان شعاع گردبر را به هر اندازه‌ای که نیاز دارید تغییر دهید.

مته گرد بر MDF

این مته برای ایجاد انواع سوراخ و برش دایره‌ای شکل روی MDF مناسب است و در ابعاد و اندازه‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود. از مزیت‌های این مته استفاده از الماسه روی دندانه‌ها است که باعث استحکام، نفوذ بیشتر و افزایش طول عمر آن می‌شود.

مته مخروطی یا کاجی

مته مخروطی که به مته کاجی یا پله‌ای هم معروف است برای ایجاد سوراخ روی فلز و چوب بسیار مناسب است. علت نام‌گذاری این مته به‌خاطر فرم ظاهری و شکل پله‌ای با سایزهای مختلف آن است. معمولا سوراخکاری را با مته ریز آغاز کرده، سپس سایز آن را افزایش می‌دهند اما این مته با دارا بودن سایزهاى مختلف روى خود سرعت عمل را بالا برده و نیازى به تعویض مداوم مته نیست.

روی این مته پله‌هایی وجود دارد که در واقع همان سایزبندی مته بوده و از اندازه کم به زیاد درجه بندی شده است. سایز یا اعداد روی هر پله بیانگر قطر سوراخی که ایجاد می‌کند است. از این مته برای کارهای مختلفی مانند سوراخکاری با قطر مختلف یا عریض کردن سوراخ‌ها استفاده می‌شود و بیشترین کاربرد را در انگشترسازی و برق کاری دارد.

مته سوراخ پاکتی

همانطور که از اسم این مته پیدا است از آن برای ایجاد سوراخ پاکتی استفاده می‌شود. این ابزار دارای سر باریکی برای هدایت پیچ بوده و قسمت پهن‌تر آن برای ایجاد سوراخ است. این مته به صورت صاف روی چوب قرار می‌گیرد اما سوراخکاری را به صورت اریب انجام می‌دهد.

مته مرغک

مته مرغک استوانه‌ای شکل بوده و می‌توان از هر دو سر آن جهت براده‌برداری یا سوراخ‌کاری استفاده کرد. معمولا از این مته برای شروع سوراخ کاری با مته‌های بزرگتر در دستگاه تراش استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد آن برای ایجاد سوراخ مخروطی شکل روی شفت است.

سوالات متداول

مته چوب چیست؟

مته چوب مته‌ای است که به دلیل نوک تیز بودن برای سوراخ کردن مواد و وسایل چوبی یا MDF بسیار مناسب است.

کاربرد مته دستی چوب چیست؟

مته دستی چوب که ممکن است آن را با نام سوراخ کن هم بشناسید برای کارهای هنری ظریف مانند معرق کاری استفاده می‌شود.