در دوران بارداری با رشد جنین در رحم، شکم مادر بزرگ تر می شود. البته رشد واقعی جنین این گونه نیست، جنین در حال رشد در رحم مادر توسط مایع آمنیوتیک احاطه می شود. جدول وزن جنین و نمودار رشد در زیر، قد و وزن یک جنین متوسط از 8 هفته بارداری تا زمان تولد را نشان می دهد.
نکاتی در مورد قد و وزن جنین
معمولا از هفته 8 تا 19 بارداری، از نوک سر تا پایین باسن (طول فرق سر تا کفل یا CRL) جنین داخل رحم مادر اندازه گیری می شود. جنین در سونوگرافی آنومالی 20 هفته فعالیت بیشتری دارد، بنابراین CRL خیلی نمی تواند دقیق باشد. از این رو پزشک اندازه دور سر (HC)، دور شکم (AC) و طول استخوان ران (FL) جنین را بررسی می کند. برای درک بهتر میزان رشد جنین، جدول پایین اندازه گیری ها را از نوک سر تا پایین باسن جنین (CRL) در هفته 8 تا 19 بارداری و فرق سر تا کف پای جنین را تا زمان تولد نشان می دهد.
نوزادان هندی در هنگام تولد کمی نسبت به استاندارد بین المللی کوچک تر هستند و به طور متوسط بین 2.5 و 2.9 کیلوگرم وزن دارند. ارقام زیر معیارهای بین المللی هستند. در اوایل بارداری اندازه های جنین در سراسر جهان خیلی تفاوت ندارد، بنابراین پزشکان در هند نیز از این جدول راهنما پیروی می کنند. پزشک تنها در صورتی نگران رشد جنین می شود که سن بارداری مادر بیش از دو هفته با آن چه در زیر نشان داده شده است اختلاف داشته باشد. در این صورت او آزمایشات بیشتری را برای اطمینان از سلامت جنین و وضعیت بارداری انجام می دهد.
رشد جنین در طول بارداری چند بار ارزیابی می شود؟
رشد جنین در دوران بارداری با اسکن های زیر بررسی می شود:
– سونوگرافی تایید سن حاملگی که بین 6 تا 9 هفته بارداری انجام می شود. در این مرحله برای تعیین سن دقیق بارداری قد جنین از نوک سر تا پایین باسن (CRL) اندازه گیری می شود.
– سونوگرافی NT بین هفته های 11 تا 13 بارداری انجام می شود.
– سونوی تفصیلی یا آنومالی اسکن بین 18 تا 20 هفته بارداری انجام می شود. در طی این اسکن، پزشک قسمت های مختلف بدن جنین یعنی دور سر (HC)، دور شکم (AC) و طول استخوان ران (FL) را اندازه می گیرد. طبیعی است که سن حاملگی ارزیابی شده با توجه به هر قسمت از بدن جنین کمی متفاوت باشد، زیرا هر جنین نسبت های خاص خود را دارد. اگر همه جنین ها دقیقا مانند هم رشد کنند، تمام نوزادان در سراسر جهان باید هنگام تولد قد و وزن یکسانی داشته باشند.
– اسکن رشد یا سونوگرافی سلامت کلی جنین بین 28 تا 32 هفته در سه ماهه سوم بارداری انجام می شود
سن بارداری چیست و چگونه به دکتر کمک می کند تا رشد جنین را بررسی کند؟
پزشک با کمک سونوگرافی، سن بارداری را بررسی می کند. اگرچه سونوگرافی نمی تواند اندازه دقیق جنین را تشخیص بدهد، اما پزشک با بررسی سن اصلی بارداری به طور مرتب رشد جنین (در حد انتظار) را ارزیابی می کند. پزشک با استفاده از یک متر، شکم مادر را از استخوان شرمگاهی تا بالای رحم اندازه گیری می کند، در این روش او با معاینه دستی از ارتفاع رحم اندازه جنین را تخمین می زند.
در اندازه گیری با استفاده از متر، اندازه ارتفاع اساسی رحم به سانتی متر معمولا برابر هفته های بارداری است و گاهی 2 سانتی متر کمتر یا بیشتر خواهد بود. اگر پزشک از دستان خود برای بررسی اندازه رحم استفاده کند، به آن معاینه بالینی ارتفاع رحم می گویند. در ادامه راهنمایی هایی برای معاینه بزرگی شکم مادران باردار آورده شده است:
در 12 هفته بارداری، رحم در قسمت بالای استخوان شرمگاهی قرار دارد. از این زمان به بعد رحم در هر دو هفته حدودا به پهنای دو انگشت رشد می کند.
در 22 هفته بارداری ارتفاع رحم درست به زیر ناف و در 24 هفته بالای ناف خواهد رسید.
در هفته 36 بارداری رحم به بالاترین حد خود یعنی به زیر جناغ سینه می رسد. تا زمانی که سر جنین وارد کانال زایمان نشود و شکم پایین نیاید، رحم در این ارتفاع می ماند. این زمان می تواند حداکثر یک ماه قبل از زایمان برای مادرانی که اولین بارداری شان است، یا آخرین هفته برای مادرانی که قبلا زایمان کرده اند، باشد.
اگر سن حاملگی شما بیشتر یا کمتر از حالت طبیعی باشد، طبق درخواست پزشک باید سونوگرافی انجام دهید.
جدول ﺣﺪود ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اندازه گيري شده در ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ جنين
سن بارداري (هفته) |
BPD بزرگترين قطر سر جنين |
Head circumference – HC دور سر |
Abdominal circumference – AC دور شكم |
Femur طول ران |
Humerus استخوان بازو |
۱۱ | ۱۶ (±۲) | ۵۹ (±۱۵) | ۵۲ (±۱۰) | ۸ (±۲) | ۸ (±۳) |
۱۲ | ۲۰ (±۴) | ۷۰ (±۱۵) | ۶۳ (±۱۰) | ۱۰ (±۲.۵) | ۹ (±۲) |
۱۳ | ۲۴ (±۴) | ۸۴ (±۱۵) | ۷۴ (±۱۰) | ۱۱ (±۲.۵) | ۱۱ (±۳) |
۱۴ | ۲۸ (±۴) | ۹۶ (±۱۵) | ۸۴ (±۱۰) | ۱۵ (±۳) | ۱۴ (±۴) |
۱۵ | ۳۱ (±۴) | ۱۰۸ (±۱۵) | ۹۶ (±۱۰) | ۱۷ (±۳.۵) | ۱۷ (±۵.۵) |
۱۶ | ۳۶ (±۵) | ۱۲۸ (±۱۵) | ۱۰۶ (±۱۰) | ۲۲ (±۴) | ۲۱ (±۴) |
۱۷ | ۳۹ (±۵) | ۱۴۱ (±۱۵) | ۱۲۰ (±۱۵) | ۲۵ (±۴) | ۲۵ (±۵) |
۱۸ | ۴۲ (±۴) | ۱۵۱ (±۲۰) | ۱۳۱ (±۱۵) | ۲۸ (±۵) | ۲۷ (±۵.۵) |
۱۹ | ۴۵ (±۵) | ۱۶۰ (±۲۰) | ۱۴۰ (±۱۵) | ۳۰ (±۵) | ۲۹ (±۵) |
۲۰ | ۴۷ (±۴) | ۱۷۰ (±۲۰) | ۱۵۱ (±۱۵) | ۳۲ (±۶) | ۳۱ (±۵) |
۲۱ | ۴۹ (±۴) | ۱۷۶ (±۲۰) | ۱۶۴ (±۲۰) | ۳۴ (±۶) | ۳۲ (±۶) |
۲۲ | ۵۲ (±۵) | ۱۸۸ (±۲۰) | ۱۷۶ (±۲۰) | ۳۷ (±۵) | ۳۵ (±۶) |
۲۳ | ۵۷ (±۵) | ۲۱۰ (±۲۰) | ۱۸۶ (±۲۰) | ۴۳ (±۵) | ۳۸ (±۴) |
۲۴ | ۶۰ (±۶) | ۲۲۰ (±۲۰) | ۲۰۱ (±۲۰) | ۴۵ (±۴) | ۴۰ (±۶) |
۲۵ | ۶۴ (±۶) | ۲۳۱ (±۲۰) | ۲۱۲ (±۲۰) | ۴۸ (±۵) | ۴۳ (±۵) |
۲۶ | ۶۷ (±۴) | ۲۳۸ (±۲۰) | ۲۲۳ (±۲۵) | ۴۹ (±۵) | ۴۴ (±۴) |
۲۷ | ۶۸ (±۵) | ۲۵۰ (±۲۰) | ۲۳۰ (±۲۵) | ۵۰ (±۵) | ۴۷ (±۴) |
۲۸ | ۷۲ (±۴) | ۲۶۳ (±۲۰) | ۲۴۲ (±۲۵) | ۵۴ (±۴) | ۵۰ (±۵) |
۲۹ | ۷۵ (±۴) | ۲۶۹ (±۲۵) | ۲۵۹ (±۲۵) | ۵۵ (±۵.۵) | ۵۱ (±۵) |
۳۰ | ۷۶ (±۴) | ۲۷۴ (±۲۵) | ۲۶۲ (±۲۵) | ۵۸ (±۶) | ۵۲ (±۵) |
۳۱ | ۸۰ (±۶) | ۲۸۴ (±۲۵) | ۲۷۲ (±۳۰) | ۵۹ (±۵.۵) | ۵۴ (±۵) |
۳۲ | ۸۱ (±۴) | ۲۸۸ (±۲۵) | ۲۸۳ (±۳۰) | ۶۲ (±۶) | ۵۶ (±۵) |
۳۳ | ۸۴ (±۶) | ۳۰۰ (±۲۵) | ۲۹۴ (±۳۰) | ۶۵ (±۴) | ۵۷ (±۶) |
۳۴ | ۸۶ (±۶) | ۳۰۵ (±۲۵) | ۳۰۵ (±۳۰) | ۶۶ (±۴) | ۵۹ (±۵.۵) |
۳۵ | ۸۸ (±۶.۵) | ۳۱۰ (±۲۵) | ۳۱۵ (±۳۰) | ۶۷ (±۶) | ۶۰ (±۶) |
۳۶ | ۹۰ (±۶) | ۳۱۷ (±۲۵) | ۳۲۵ (±۳۵) | ۶۹ (±۶) | ۶۲ (±۵) |
۳۷ | ۹۲ (±۶.۵) | ۳۲۱ (±۲۵) | ۳۳۳ (±۳۵) | ۷۲ (±۵) | ۶۳ (±۶) |
۳۸ | ۹۳ (±۶) | ۳۲۸ (±۲۵) | ۳۴۲ (±۳۵) | ۷۳ (±۵.۵) | ۶۴ (±۶) |
۳۹ | ۹۵ (±۸) | ۳۳۶ (±۲۵) | ۳۵۶ (±۳۵) | ۷۵ (±۶) | ۶۵ (±۵.۵) |
۴۰ | ۹۶ (±۸) | ۳۴۰ (±۲۵) | ۳۶۲ (±۳۵) | ۷۶ (±۴) | ۶۶ (±۶) |
۴۱ | ۹۸ (±۸) | ۳۴۴ (±۲۵) | ۳۶۷ (±۳۵) | ۷۷ (±۵) | ۶۸ (±۶) |
سن بارداري (هفته ) |
BPD بزرگترين قطر سر جنين |
Head circumference – HC دور سر |
Abdominal circumference – AC دور شكم |
Femur طول ران |
Humerus استخوان بازو |
جدول ﺣﺪود ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اندازه گيري شده در ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ جنين