ماسک تنفسی فیلتر دار – انواع ماسک تنفسی و تجهیزات حفاظتی
تجهیزات حفاظت تنفسی یا ماسک شیمیایی تنفسی (Respiratory Protection Masks) وسایلی هستند که برای حفاظت از سیستم تنفسی شما طراحی می‌شوند. در حقیقت، ماسک فیلتر دار موجود مثل ماسک تنفسی نیم صورت دو فیلتر به فرد در جلوگیری از استنشاق هوای آلوده در مشاغل صنعتی کمک می کنند. انواع ماسک های تنفسی برای مواد شیمیایی با به دام انداختن آلاینده ها، تنفسی سالم را برای شما به همراه می آورند.
معرفی انواع ماسک تنفسی فیلتر دار
استانداردهای موجود شامل انواع ماسک تنفسی فیلتر دار ffp3 ، ماسک ffp2 ، ماسک n95 و ماسک n99 می‌شود. شما تا چه حد با انواع ماسک تنفسی آشنایی دارید؟ بین ماسک تنفسی فیلتر دار و معمولی، انتخاب شما کدام است؟ ماسک FFP3 و ماسک کربن اکتیو چگونه از سلامت شما مراقبت می‌کنند؟ اگر می‌خواهید در مورد تجهیزات حفاظت سیستم تنفسی بیشتر بدانید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید. در این مطلب به معرفی انواع ماسک های تنفسی برای مواد شیمیایی از جمله ماسک های سوپاپ دار و فیلتر دار می پردازیم.
دسته بندی انواع ماسک تنفسی
ماسک های حفاظت تنفسی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1-ماسک های رساننده هوای اتمسفری
2-ماسک های تصفیه کننده هوا
انواع ماسک های رساننده هوای اتمسفری (Atmosphere – Supplying Respirators)
این تجهیزات شامل ماسک هایی هستند که هوا را از طریق منبعی غیر از هوای اطراف، تأمین می کنند. این گروه از ماسک ها در شرایط عدم وجود فیلتر مناسب جهت حذف آلاینده موجود در هوا، و یا وجود تراکم اکسیژن کمتر از 21% در محل، استفاده می شوند. ماسک های هوا رسان به دو دسته تقسیم می شوند:
1-ماسک های کپسول سرخود (Self – Contained Breathing Apparatus)
یکی از انواع انواع ماسک تنفسی فیلتر دار، ماسک‌های کپسول سرخود است. در این ماسک ها، فرد هوا یا اکسیژن مورد نیاز خود را از یک منبع تنفسی همراه خود تأمین می کند. این ماسک‌ها حداکثر تا چهار ساعت اکسیژن یا هوای مورد نیاز فرد را تأمین می کنند.
2-ماسک های هوا رسان شیلنگی (Air – Hose Supplied Air Respirators)
نوع دیگر از ماسک تنفسی فیلتر دار، ماسک‌های هوا رسان شلنگی است. این تجهیزات هوای مورد نیاز فرد را با منبع ثابت هوای فشرده، از طریق شلنگ تحت فشار انتقال می دهند. طول شلنگ این ماسک‌ها از 25 الی 300 فوت متغیر است. در پایین‌ترین فشار و بالاترین طول شلنگ، وسیله باید به میزان 170 L/min هوا ارسال کند. فشار دستگاه هم نباید از PSI125 بیشتر شود.
انواع ماسک تصفیه کننده هوا (Air Purifying Respirators)
این تجهیزات ماسک هایی هستند که آلاینده های موجود در هوای استنشاقی را می گیرند. این ماسک ها خود به پنج دسته تقسیم می شوند:
1-ماسک های حذف کننده ذرات (Particulate Filtering Respirators)
- ماسک های حفاظت در برابر گرد و غبار، جزء دیگر انواع ماسک تنفسی فیلتر دار هستند که از ورود گرد و غبار، فیوم‌ها و میست‌ها جلوگیری می کنند.
- در این ماسک‌ها از مواد فیبری و الیافی همچون کاغذ، نمد یا پارچه برای به دام اندازی آلاینده ها استفاده می کنند.
- فیلتر این ماسک‌ها بر اساس استاندارهای اروپایی در سه گروه N، R و P طبقه بندی می شوند.
- طبقه N، شامل ماسک هایی است که منحصراً برای استفاده در اتمسفر هایی با ذرات غیر روغنی، کاربرد دارد.
- طبقات R و P نیز ماسک هایی با فیلتر های مقاوم در برابر ذرات روغنی یا فیلتر های عایق روغن را شامل می گردند.
این استاندارد ها عموماً مبنای طبقه بندی ماسک های گرد و غبار تولیدی در کشور آمریکا و کانادا قرار می گیرد.
بر اساس استاندارد اروپایی BS-EN 149:2001 (British Standards)، ماسک های گرد و غبار به طبقات زیر تقسیم می شوند:
طبقه FFP1: حفاظت در برابر آئروسل های جامد و مایع غیر سمی با تراکم 5/4 برابر حد مجاز تماس شغلی (OEL).
طبقه FFP2:حفاظت در برابر آئروسل های جامد و مایع غیر سمی و یا با سمیت کم تا متوسط با تراکم 12 برابر حد مجاز تماس شغلی (OEL).
طبقه FFP3: حفاظت در برابر آئروسل های جامد و مایع غیر سمی و یا با سمیت کم تا متوسط یا با سمیت بالا با تراکم 50 برابر حد مجاز تماس شغلی (OEL).
2-انواع ماسک تنفسی حذف کننده گاز ها و بخارات (Vapor and Gas Removing Respirators) ماسک های الکتریکی
ماسک های تصفیه کننده هوا برای حفاظت در مقابل گاز ها و بخارات خاص، مانند گاز آمونیاک و بخار جیوه و گروه هایی از گازها و بخارات مانند گاز های اسیدی و بخارات آلی مورد استفاده قرار می گیرند. انواع این ماسک های تنفسی عبارتند از:
ماسک های کارتریج دار شیمیایی (Chemical Cartridge Respirators)
این ماسک ها از نظر شکل ظاهری به دو نوع نیم صورت و تمام صورت طبقه بندی می‌شوند که نوع تمام صورت این ماسک ها برای حفاظت چشم ها در برابر مواد شیمیایی است که علاوه بر سیستم تنفسی بر روی چشمها نیز اثرات تحریک کننده دارند.
ماسک های گازی (Gas Masks)
ماسک های کانیستر دار یا ماسک های گازی نوع دیگری از ماسک های این دسته است. کانیستر ها مشابه کارتریج ها هستند با این تفاوت که حجم ماده جاذب موجود در کانیسترها از کارتریج ها بیشتر و از نظر سایز بزرگتر از آنها است. بزرگترین تفاوت میان کانیستر ها و کارتریج ها در این است که کانیستر معمولاً دارای دریچه استنشاقی هستند.
3-ماسک های کاغذی یا نمدی پوشش داده با زغال فعال.(Combinations Particulate Removing and Vapor and Gas Removing) Maximum Allowable Penetration *
ماسک کربن اکتیو یا پوشش داده شده با زغال فعال، نوعی ماسک کاغذی یا نمدی پوشش داده شده با زغال فعال هستند. این ماسک ها جهت حذف توأم گازها و بخارات و گرد و غبار در محیط هایی که این آلاینده ها بصورت توأم وجود دارند، استفاده می شوند.
4-تصفیه کننده هوا (Powered Air – Purifying Respirators (PAPR))
این نمونه از ماسک ها شامل یک دمنده الکتریکی (معمولاً از طریق باطری) هستند که جهت عبور هوای آلوده از داخل بخشی که باعث حذف آلاینده ها می شود، طراحی شده اند.
5-ماسک های نجات (Escape Masks)
نوعی خاص از انواع تجهیزات حفاظت سیستم تنفسی وجود دارد، که در حین فرار (نه ورود یا بازگشت به محوطه آلوده) از هوایی با مخاطره آنی برای زندگی و سلامتی استفاده می شوند. این ماسک ها عموماً در مناطقی با خطر بروز مسمومیت های تنفسی و کاهش اکسیژن در شرایط اضطراری مانند معادن (ماسک مونوکسید کربن) و یا در زمان های کوتاه همچون فرار از حریق (ماسک دود) مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع ماسک های تنفسی برای مواد شیمیایی
1-ماسک FFP3
ماسک ffp3 در مقابل ذرات بسیار ریز آلاینده مقاومت چشمگیری دارد. این ماسک ها از ورود این آلاینده ها به دستگاه تنفسی به خوبی جلوگیری کرده و در مقابل آلاینده های خطرناک صنعتی از فرد مراقبت می کنند.
آیا ماسک ffp3 در مقابل آزبست مقاوم است؟
ماسک های معمولی موجود در بازار (ماسک‌های پرستاری و متفرقه) هیچ تاثیری در جلوگیری از ورود آزبست به دستگاه تنفسی ندارند. برای پیشگیری از ورود آزبست، باید از انواع ماسک های تنفسی ضد گرد و غبار و مواد شیمیایی استفاده کنید.
2-ماسک تنفسی فیلتر دار FFP2
در مشاغل صنعتی، معمولا به مرور زمان افراد متوجه آسیب آلاینده‌ها و مواد شیمیایی می‌شوند. مصرف ماسک صنعتی FFP2، تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری ها جلوگیری می‌کند. این ماسک راندمان بالای %95 برای ذرات PM2.5 و طراحی ارگونومیک و عدم نشت هوا دارد.
3-ماسک تنفسی فیلتر دار N99
این ماسک تنفسی فیلتر دار در کلاس N99 تولید می‌شود؛ به این معنا که دارای قابلیت فیلتراسیون 99 درصد است. در حقیقت، ماسک تنفسی N99 نانو الیاف که به ماسک آرایشگری هم معروف است، ماسک 5 لایه میلاد سیفتی می باشد که علاوه بر داشتن لایه های محافظتی استفاده شده در سایر ماسک ها، یک لایه نانو الیاف هم دارد. این لایه نقشی حیاتی در فیلتراسیون ماسک ایفا می کند. در واقع این لایه قابلیت فیلتراسیون را تا 100 برابر ماسک های N95 افزایش داده و تا 0/3 میکرون یا 300 نانومتر بهبود می‌دهد. ماسک سوپاپ دار نانو الیاف NTP-390V، از سری ماسک های سوپاپ دار محسوب می شود.
4-ماسک کربن اکتیو
ماسک کربنی بیشتر در صنعت فولاد استفاده می‌شود. ماسک کربن اکتیو دارای یک لایه کربن است که از فرد در مقابل گاز ها و بخار های سمی، فیوم ها و آلاینده های شیمیایی محافظت می کند.
منبع مقاله:
https://www.cdph.ca.gov/Programs/EPO/Pages/Wildfire Pages/N95-Respirators-FAQs.aspx