مستند قانونی جرم تهدید

جرم تهدید، اقدامی است که امنیت روانی و جانی افراد را به خطر می اندازد و در نظام حقوقی ایران، تبعات کیفری جدی به همراه دارد. این جرم به طور کلی به معنای ترساندن دیگری به انجام یک عمل نامشروع در آینده است، خواه این عمل به صورت مستقیم به فرد تهدید شونده مربوط باشد یا به بستگان او. قانون گذار ایران، با درک اهمیت حفظ آرامش و امنیت افراد در جامعه، مستندات قانونی مشخصی برای جرم انگاری و تعیین مجازات برای انواع تهدیدها، به ویژه در مواد 668 و 669 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) پیش بینی کرده است. در این مقاله به تفصیل به بررسی ابعاد مختلف این جرم، از تعریف و ارکان تشکیل دهنده تا مجازات ها و تفاوت های کلیدی مواد قانونی می پردازیم تا درک جامعی از این پدیده حقوقی ارائه دهیم.

امنیت روانی و جایگاه قانونی جرم تهدید

حفظ آرامش، امنیت روانی و آسایش خاطر افراد در بستر یک جامعه متمدن، از اصول بنیادین هر نظام حقوقی است. تجاوز به این حقوق، از طریق اعمالی نظیر تهدید، می تواند پیامدهای عمیق و ویرانگری بر فرد و ساختار اجتماعی داشته باشد. تهدید، در معنای لغوی، به عملی اطلاق می شود که موجب ایجاد ترس و اضطراب در دیگری شده و او را وادار به انجام یا ترک فعلی برخلاف میل باطنی اش کند. در حیطه حقوق کیفری، این مفهوم با دقت بیشتری تعریف و جرم انگاری شده است تا قلمرو اعمال ممنوعه و مجازات های مربوط به آن به وضوح تبیین شود.

جرم انگاری تهدید نه تنها به جهت حمایت از حقوق فردی و جلوگیری از آسیب های جسمی و روانی ناشی از آن صورت گرفته، بلکه به منظور حفظ نظم عمومی و جلوگیری از بروز هرج و مرج نیز ضروری است. این اقدام قانونی، به جامعه این اطمینان را می دهد که هیچ فردی نمی تواند با ایجاد رعب و وحشت، اراده دیگران را سلب کرده و آنان را به خواسته های نامشروع خود وادار نماید. در نظام حقوقی ایران، مستندات قانونی اصلی برای جرم تهدید، در قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) و به ویژه در مواد 669 و 668 یافت می شوند. هر یک از این مواد، جنبه های متفاوتی از جرم تهدید را پوشش می دهند که در ادامه به تحلیل دقیق آن ها خواهیم پرداخت.

مستند قانونی جرم تهدید ساده: ماده 669 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

یکی از پرکاربردترین مواد قانونی در خصوص جرم تهدید، ماده 669 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) است که به «تهدید ساده» یا «تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر» می پردازد. این ماده، اساساً بر آن دسته از تهدیداتی تمرکز دارد که هدفشان ایجاد ترس و اجبار روانی در بزه دیده است، بدون آنکه لزوماً قصد اخذ سند یا نوشته ای در میان باشد.

متن کامل ماده 669 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)

ماده 669 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد:
«هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا هفتاد و چهار ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

این ماده، چهارچوب قانونی جرم تهدید را مشخص می کند و جزئیات مربوط به ارکان و شرایط تحقق آن را در خود جای داده است.

تحلیل ارکان تشکیل دهنده جرم تهدید

برای تحقق جرم تهدید بر اساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی، وجود سه عنصر اصلی قانونی، مادی و معنوی الزامی است.

عنصر قانونی

عنصر قانونی این جرم به صراحت در متن ماده 669 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته است. این ماده، فعل تهدید را تحت شرایط خاصی جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین نموده است.

عنصر مادی

عنصر مادی جرم تهدید شامل رفتار فیزیکی است که از سوی تهدیدکننده سر می زند. این عنصر دارای ابعاد مختلفی است:

* «به هر نحو»: قانون گذار با به کار بردن این عبارت، بر عدم اهمیت وسیله یا شیوه تهدید تأکید کرده است. تهدید می تواند به صورت لفظی (مانند گفتن جملات تهدیدآمیز)، کتبی (مانند ارسال نامه یا پیامک تهدیدآمیز)، رفتاری (مانند نشان دادن چاقو یا سلاح) و حتی در فضای مجازی (مانند انتشار تصاویر یا اطلاعات خصوصی در شبکه های اجتماعی با هدف تهدید) صورت گیرد. آنچه اهمیت دارد، وقوع رفتار تهدیدآمیز است، نه ابزار یا کانال مورد استفاده.
* تهدید به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر: این بخش از عنصر مادی، موضوع و محتوای تهدید را مشخص می کند:
* تهدید به قتل: واضح ترین شکل تهدید که در آن فرد، دیگری را به سلب حیات خود یا بستگانش تهدید می کند.
* ضررهای نفسی: هرگونه تهدید به آسیب جسمانی غیر از قتل، مانند ضرب و جرح، قطع عضو یا ایجاد نقص عضو.
* ضررهای شرفی (حیثیتی یا آبرویی): تهدید به اقداماتی که موجب هتک حرمت، آبرو و حیثیت فرد یا بستگان او شود. به عنوان مثال، تهدید به افشای دروغین اطلاعاتی که به شهرت فرد لطمه می زند.
* ضررهای مالی: تهدید به آسیب رساندن به اموال و دارایی های فرد یا بستگانش، نظیر آتش زدن منزل، از بین بردن محصول کشاورزی یا سرقت اموال.
* افشای سر: تهدید به فاش کردن اطلاعات خصوصی یا محرمانه فرد یا بستگانش که فاش شدن آن ها می تواند به حیثیت، زندگی شخصی یا موقعیت اجتماعی آن ها آسیب برساند. این اطلاعات ممکن است واقعی یا ساختگی باشند، اما مهم این است که از نظر بزه دیده، افشای آن ها ناخوشایند تلقی شود.

عنصر معنوی

عنصر معنوی جرم تهدید، به قصد و نیت مجرمانه تهدیدکننده اشاره دارد:

* قصد ترساندن (سوء نیت خاص): تهدیدکننده باید به طور عمد و با نیت ایجاد ترس و وحشت در بزه دیده، اقدام به تهدید کند. صرف بیان جملاتی که به طور اتفاقی ممکن است ترسناک تلقی شوند، کافی نیست.
* آگاهی از نامشروع بودن عمل تهدیدآمیز: فرد تهدیدکننده باید بداند که عملی که به آن تهدید می کند (مانند قتل، ضرب و جرح یا افشای سر) از نظر قانون نامشروع و جرم است.
* عدم اهمیت انگیزه تهدیدکننده: قانون گذار تصریح کرده است که «اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد». این عبارت نشان می دهد که انگیزه تهدیدکننده برای وقوع جرم تهدید موضوع ماده 669 اهمیتی ندارد. چه تهدیدکننده در ازای تهدید خود تقاضای وجه، مال یا انجام کاری را داشته باشد (که در این صورت ممکن است جرم اخاذی نیز محقق شود) و چه صرفاً با هدف ترساندن و ارعاب اقدام کند، جرم محقق خواهد شد.

شرایط تحقق و نکات تکمیلی جرم تهدید (ماده 669)

تحقق جرم تهدید (ماده 669) مستلزم رعایت شرایط و نکات حقوقی خاصی است:

* نامشروع بودن عمل مورد تهدید: تهدید باید به انجام یک عمل نامشروع باشد. اگر کسی دیگری را به انجام یک کار مشروع یا قانونی (مانند شکایت کردن از او) تهدید کند، این عمل جرم تهدید محسوب نمی شود.
* آینده بودن زمان وقوع تهدید: عمل مورد تهدید باید مربوط به آینده باشد، نه زمان حال. تهدید به انجام عملی در همین لحظه، ممکن است تحت عنوان جرم دیگری (مانند ضرب و جرح یا تخریب) قرار گیرد، اما جرم تهدید به معنای ماده 669 محقق نخواهد شد.
* ممکن الوقوع بودن و جدی بودن تهدید: تهدید باید به گونه ای باشد که از نظر عرف، امکان تحقق آن وجود داشته باشد و جدی تلقی شود. به این معنا که بزه دیده، آن را صرفاً یک بلوف یا شوخی نپندارد. این جدی بودن، با توجه به شخصیت تهدیدکننده، شرایط وقوع تهدید و رابطه بین طرفین ارزیابی می شود. به عنوان مثال، اگر فردی بدون هیچ قدرت و ابزاری، دیگری را به قتل تهدید کند، ممکن است این تهدید جدی تلقی نشود.
* جرم مطلق بودن: جرم تهدید (ماده 669) یک جرم مطلق است. این بدان معناست که صرف بیان یا انجام عمل تهدیدآمیز، حتی اگر به وقوع عمل مورد تهدید منجر نشود یا بزه دیده عملاً نترسد، برای تحقق جرم کافی است. لازم نیست که تهدیدکننده واقعاً قصد اجرای تهدید را داشته باشد، یا بزه دیده واقعاً وحشت کند. همین که عمل تهدیدآمیز صورت گیرد و شرایط دیگر محقق شود، جرم کامل است.

یکی از نکات کلیدی در جرم تهدید (ماده 669) این است که این جرم، مطلق محسوب می شود و برای تحقق آن، لزومی به تحقق نتیجه مورد تهدید یا ترس بالفعل بزه دیده نیست؛ بلکه صرف بیان یا انجام عمل تهدیدآمیز، اگر شرایط قانونی را داشته باشد، برای مجرمیت کفایت می کند.

مجازات جرم تهدید (ماده 669 ق.م.ا)

مجازات اولیه برای جرم تهدید، طبق متن ماده 669 قانون مجازات اسلامی، شلاق تا 74 ضربه یا حبس از دو ماه تا دو سال است. این عبارت «یا» نشان می دهد که قاضی اختیار دارد یکی از این دو مجازات را با توجه به اوضاع و احوال پرونده، شخصیت متهم و سوابق او انتخاب کند.

تبیین کامل تأثیر قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب 1399) بر مجازات این جرم

«قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» مصوب 1399، تغییرات مهمی در مجازات بسیاری از جرائم، از جمله جرم تهدید، ایجاد کرده است:

* کاهش حداقل و حداکثر حبس: بر اساس این قانون، مجازات حبس مقرر در ماده 669، در حداقل و حداکثر به نصف کاهش یافته و از 1 ماه تا 1 سال تقلیل یافته است.
* اختیاری بودن مجازات برای قاضی: همچنان قاضی اختیار دارد که بین مجازات شلاق تا 74 ضربه و حبس از 1 ماه تا 1 سال، یکی را انتخاب و در مورد مجرم اعمال کند. این اختیار به قاضی کمک می کند تا حکمی متناسب با شرایط خاص هر پرونده صادر نماید.

بنابراین، مجازات فعلی جرم تهدید (ماده 669) یکی از دو مورد زیر خواهد بود:

• شلاق تعزیری تا 74 ضربه.
• حبس تعزیری از 1 ماه تا 1 سال.

مستند قانونی جرم تهدید با اجبار: ماده 668 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

برخلاف ماده 669 که به تهدید ساده می پردازد، ماده 668 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) نوع خاصی از تهدید را هدف قرار می دهد که با هدف اجبار دیگری به دادن نوشته، سند، امضاء یا مهر صورت می گیرد. این ماده، جرم «تهدید همراه با اجبار» را تبیین کرده و مجازات سنگین تری را برای آن در نظر گرفته است.

متن کامل ماده 668 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)

ماده 668 قانون مجازات اسلامی بیان می دارد:
«هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید و یا سندی و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

تحلیل ارکان و ماهیت جرم

جرم موضوع ماده 668 نیز مانند سایر جرائم، از سه رکن قانونی، مادی و معنوی تشکیل شده است.

عنصر قانونی

عنصر قانونی این جرم، ماده 668 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) است که به صراحت فعل ملزم کردن دیگری به دادن یا گرفتن سند از طریق جبر، قهر، اکراه یا تهدید را جرم انگاری کرده است.

عنصر مادی

عنصر مادی در این ماده، شامل اقدامات فیزیکی و روانی است که برای اجبار بزه دیده به منظور اخذ سند یا نوشته انجام می شود:

* استفاده از «جبر و قهر یا اکراه و تهدید»: این عبارت دامنه وسیع تری از اقدامات را شامل می شود:
* جبر و قهر: اشاره به اعمال خشونت فیزیکی و زور برای وادار کردن فرد به انجام خواسته مجرم.
* اکراه و تهدید: شامل اعمال فشار روانی و ترساندن فرد برای کسب هدف مجرمانه است.
* «ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید»: این بخش بیانگر هدف مجرمانه است که اجبار دیگری به تنظیم، امضاء، یا مهر کردن اسناد و نوشته ها با هدف انتقال یا ایجاد حق است.
* «و یا سندی و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد»: این قسمت شامل حالتی است که مجرم با استفاده از روش های مذکور، سندی را که متعلق به بزه دیده است یا به امانت نزد اوست، به زور از وی می گیرد.

عنصر معنوی

عنصر معنوی این جرم، شامل قصد و نیت مجرمانه برای اخذ سند یا نوشته از طریق جبر، قهر، اکراه یا تهدید است. تهدیدکننده باید آگاهانه و با قصد مشخص، اقدام به این عمل کند. سوء نیت خاص در این جرم، رسیدن به نتیجه اخذ سند یا نوشته از بزه دیده است.

تفاوت های اساسی ماده 668 با ماده 669

ماده 668 و 669 هر دو به جرم تهدید می پردازند، اما تفاوت های ساختاری و ماهوی مهمی دارند که آن ها را از یکدیگر متمایز می کند:

ویژگی	ماده 669 (تهدید ساده)	ماده 668 (تهدید با اجبار)
نوع جرم	مطلق: برای تحقق جرم، صرف انجام عمل تهدیدآمیز کافی است و نیازی به تحقق نتیجه (مثلاً ترسیدن بزه دیده یا عملی شدن تهدید) نیست.	مقید به نتیجه: برای تکمیل جرم، لزوم تحقق اخذ سند یا نوشته (یا امضاء و مهر) ضروری است. اگر تهدید انجام شود اما منجر به اخذ سند نشود، این جرم محقق نمی گردد.
هدف مجرم	ایجاد ترس و ارعاب برای انجام یا ترک یک عمل، خواه خواسته خاصی در میان باشد یا نباشد.	اجبار دیگری به دادن، امضاء کردن یا مهر کردن نوشته/سند، یا گرفتن سند از او. هدف کاملاً مشخص و معین است.
دامنه عمل تهدیدآمیز	فقط شامل «تهدید» به قتل یا ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر است.	شامل «جبر و قهر یا اکراه و تهدید» است که دامنه گسترده تری داشته و حتی اعمال زور فیزیکی را نیز در بر می گیرد.
اهمیت «ارزش» سند یا نوشته	موضوعیت ندارد.	سند یا نوشته اخذ شده باید دارای ارزش مادی یا معنوی باشد تا عمل اخذ آن تحت عنوان این ماده جرم انگاری شود.
نوع مجازات	مجازات اختیاری (شلاق یا حبس). قاضی یکی را انتخاب می کند.	مجازات اجباری (حبس و شلاق). هر دو مجازات به صورت توأمان اعمال می شوند (تفاوت کلیدی «و» و «یا» در قانون).
قابل گذشت بودن	این جرم قابل گذشت است.	این جرم غیر قابل گذشت است (هرچند اختلاف نظر وجود دارد).

این تفاوت ها نشان می دهد که قانون گذار برای تهدیدی که با هدف اخذ سند و نوشته انجام می شود و نتیجه مجرمانه آن (یعنی اخذ سند) محقق می گردد، شدت عمل بیشتری به کار برده است.

مجازات جرم تهدید همراه با اجبار (ماده 668 ق.م.ا)

مجازات جرم تهدید همراه با اجبار، که در ماده 668 قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده، نسبت به تهدید ساده (ماده 669) سنگین تر است و شامل هر دو مجازات حبس و شلاق می شود. این تفاوت در استفاده از حرف ربط «و» به جای «یا» در متن ماده قانونی نهفته است.

مجازات اولیه مقرر در ماده 668 قانون مجازات اسلامی، حبس از سه ماه تا دو سال و تا 74 ضربه شلاق است. این یعنی قاضی مکلف به اعمال هر دو مجازات است.

تبیین کامل تأثیر قانون کاهش مجازات حبس تعزیری بر مجازات این جرم

همانند ماده 669، «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» مصوب 1399، بر مجازات حبس مقرر در ماده 668 نیز تأثیرگذار بوده است:

* کاهش حبس: بر اساس این قانون، مجازات حبس مقرر در ماده 668، در حداقل و حداکثر به نصف کاهش یافته و به 45 روز تا 1 سال تقلیل یافته است.
* ثابت ماندن مجازات شلاق: مجازات شلاق تا 74 ضربه تغییری نکرده و همچنان به قوت خود باقی است.

بنابراین، مجازات فعلی جرم تهدید همراه با اجبار (ماده 668) شامل هر دو مورد زیر خواهد بود:

• حبس تعزیری از 45 روز تا 1 سال.
• شلاق تعزیری تا 74 ضربه.

تأکید می شود که در این جرم، تحقق نتیجه مجرمانه یعنی اخذ سند یا نوشته، برای تکمیل جرم و اعمال مجازات ضروری است.

مراحل پیگیری و اثبات جرم تهدید در مراجع قضایی

پیگیری و اثبات جرم تهدید در مراجع قضایی، نیازمند آگاهی از فرآیندهای قانونی و جمع آوری مستندات لازم است. این مراحل برای قربانیان تهدید و نیز متهمان به این جرم، از اهمیت بالایی برخوردار است.

قابلیت گذشت یا عدم گذشت جرم

یکی از نکات مهم در پیگیری جرم تهدید، توجه به قابلیت گذشت یا عدم گذشت آن است.

* جرم تهدید ساده (ماده 669 ق.م.ا): این جرم از جمله جرائم قابل گذشت محسوب می شود. به این معنا که اگر شاکی خصوصی (بزه دیده) از شکایت خود صرف نظر کرده و رضایت دهد، تعقیب کیفری متوقف شده و پرونده مختومه خواهد شد. این موضوع در ماده 104 قانون مجازات اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است.
* جرم تهدید همراه با اجبار (ماده 668 ق.م.ا): در مورد قابلیت گذشت این جرم، اختلاف نظر وجود دارد. با این حال، رویه قضایی و دکترین حقوقی اغلب آن را در زمره جرائم غیر قابل گذشت می دانند. به این معنا که گذشت شاکی خصوصی، مانع از ادامه تعقیب کیفری و اجرای مجازات عمومی نخواهد شد، هرچند ممکن است در تخفیف مجازات مؤثر باشد.

راه های اثبات جرم تهدید (با استناد به ماده 160 قانون مجازات اسلامی)

اثبات جرم تهدید، مانند بسیاری از جرائم کیفری، نیازمند ارائه دلایل و مدارک معتبر به مرجع قضایی است. ماده 160 قانون مجازات اسلامی، ادله اثبات جرم را به شرح زیر برشمرده است:

1. اقرار متهم: اگر متهم در دادگاه یا نزد بازپرس به ارتکاب جرم تهدید اقرار کند، این اقرار از قوی ترین دلایل اثبات جرم محسوب می شود.
2. شهادت شهود: شهادت افراد مطلع و واجد شرایط (مانند دو شاهد مرد عاقل و بالغ) که به طور مستقیم شاهد وقوع تهدید بوده اند، می تواند به اثبات جرم کمک کند.
3. علم قاضی: بر اساس ماده 211 قانون مجازات اسلامی، قاضی می تواند با توجه به مجموعه قرائن، امارات و شواهد موجود در پرونده (مانند گزارش ضابطین قضایی، نظریه کارشناسی، تحقیقات محلی)، به علم خود در مورد ارتکاب جرم دست یابد و بر اساس آن رأی صادر کند.
4. سایر دلایل و مدارک: در عصر حاضر، پیشرفت فناوری، امکان ارائه مستندات بیشتری را فراهم آورده است:
* پیامک و ایمیل: متن پیامک ها، چت ها در شبکه های اجتماعی و ایمیل های حاوی تهدید.
* تماس های ضبط شده: مکالمات تلفنی ضبط شده (با رعایت قوانین مربوط به شنود و ضبط مکالمات).
* تصاویر و فیلم: عکس ها و فیلم هایی که وقوع تهدید یا اقدامات مرتبط را نشان می دهند.
* اسکرین شات: تصاویر صفحه نمایش از محتوای تهدیدآمیز در فضای مجازی.
* گزارش پلیس فتا: در خصوص تهدیدات در فضای مجازی.

جمع آوری دقیق و مستند کلیه شواهد و مدارک، از جمله پیامک ها، ایمیل ها، و مکالمات ضبط شده، نقش حیاتی در اثبات جرم تهدید و تقویت پرونده در مراجع قضایی ایفا می کند.

فرایند شکایت و رسیدگی کیفری

پیگیری جرم تهدید، معمولاً از طریق مراحل زیر در نظام قضایی ایران صورت می گیرد:

1. مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و تنظیم شکوائیه: شاکی باید با ارائه مشخصات خود، مشخصات احتمالی متهم، شرح دقیق ماوقع و دلایل و مستندات موجود، شکوائیه خود را تنظیم و ثبت کند.
2. ارجاع شکوائیه به دادسرا: پس از ثبت، شکوائیه به دادسرای صالح (معمولاً دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم) ارسال می شود.
3. تحقیقات مقدماتی در دادسرا و جمع آوری ادله: بازپرس یا دادیار مربوطه، تحقیقات مقدماتی را آغاز می کند. این مرحله شامل احضار شاکی برای ارائه توضیحات تکمیلی، جمع آوری مستندات، اخذ شهادت شهود و در صورت لزوم، دستور به ضابطین قضایی (مانند پلیس) برای انجام تحقیقات بیشتر است.
4. مواجهه حضوری و بازجویی از طرفین: متهم احضار شده و از او نیز بازجویی به عمل می آید. در صورت لزوم، مواجهه حضوری بین شاکی و متهم برگزار می شود.
5. صدور قرار مناسب: پس از اتمام تحقیقات، دادسرا یکی از قرارهای زیر را صادر می کند:
* قرار مجرمیت: در صورتی که دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود داشته باشد، قرار مجرمیت صادر می شود.
* قرار منع تعقیب: اگر دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد یا جرم از اساس واقع نشده باشد، قرار منع تعقیب صادر می گردد.
6. ارجاع پرونده به دادگاه کیفری 2 (در صورت صدور کیفرخواست): پس از صدور قرار مجرمیت، پرونده به همراه کیفرخواست به دادگاه کیفری 2 (که مرجع صالح رسیدگی به این جرم است) ارسال می شود.
7. جلسات رسیدگی در دادگاه و صدور رأی نهایی: دادگاه کیفری 2 با تعیین وقت رسیدگی، طرفین را احضار کرده و پس از شنیدن دفاعیات متهم و اظهارات شاکی و وکلای آن ها و بررسی مجدد ادله، اقدام به صدور رأی نهایی (اعم از برائت یا محکومیت) می نماید.

سوالات متداول

آیا تهدید به انتشار عکس و فیلم خصوصی نیز جرم محسوب می شود؟

بله، تهدید به انتشار عکس و فیلم خصوصی از مصادیق افشای سر یا ضررهای شرفی/حیثیتی تلقی شده و تحت شمول ماده 669 قانون مجازات اسلامی قرار می گیرد. علاوه بر آن، در صورتی که این انتشار واقعاً صورت گیرد، می تواند جرائم دیگری مانند هتک حیثیت و نشر اکاذیب را نیز در پی داشته باشد. پیگیری این نوع تهدیدات عمدتاً از طریق پلیس فتا امکان پذیر است.

تفاوت حقوقی تهدید با توهین چیست؟ (با اشاره به ماده 608)

تفاوت اصلی بین تهدید و توهین در ماهیت عمل و قصد مجرم است. تهدید (موضوع ماده 669) شامل ترساندن دیگری به انجام یک عمل نامشروع در آینده (قتل، ضرر جانی، مالی، حیثیتی، افشای سر) است و هدف آن سلب آزادی اراده بزه دیده است. اما توهین (موضوع ماده 608 قانون مجازات اسلامی) به معنای به کار بردن الفاظ رکیک، فحاشی یا حرکاتی است که موجب کسر شأن و اهانت به فرد شود و قصد آن تحقیر یا هتک حرمت است، نه ترساندن به عملی در آینده. در توهین، عنصر ترساندن به عمل نامشروع آینده وجود ندارد.

اگر تهدید شونده ترسید، اما تهدیدکننده قصد انجام عمل را نداشت، باز هم جرم است؟

بله، جرم تهدید (ماده 669) یک جرم مطلق است. این بدان معناست که برای تحقق آن، قصد واقعی تهدیدکننده برای اجرای تهدید یا ترس بالفعل بزه دیده، شرط نیست. همین که عمل تهدیدآمیز با شرایط قانونی (یعنی تهدید به عمل نامشروع آینده و ممکن الوقوع) صورت گیرد، جرم محقق شده و مجازات تعیین خواهد شد.

مهلت قانونی برای شکایت از جرم تهدید چقدر است؟

جرم تهدید (ماده 669) از جمله جرائم قابل گذشت است و مطابق ماده 106 قانون مجازات اسلامی، شاکی باید ظرف مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم، شکایت خود را مطرح کند. در غیر این صورت، حق شکایت کیفری او ساقط خواهد شد. این مهلت، مهلت مرور زمان شکایت است.

تهدید در فضای مجازی (شبکه های اجتماعی) چگونه پیگیری می شود؟

تهدید در فضای مجازی نیز کاملاً مشمول قانون مجازات اسلامی است. نحوه پیگیری آن مشابه تهدیدات سنتی است، با این تفاوت که جمع آوری ادله و مستندات عمدتاً شامل اسکرین شات از چت ها، پست ها، پیام های دایرکت یا خصوصی و ارائه آن ها به مراجع قضایی است. در این موارد، می توان با مراجعه به پلیس فتا، ابتدا گزارش جرم را ثبت کرد تا تحقیقات اولیه و جمع آوری مستندات دیجیتالی صورت گیرد و سپس پرونده به دادسرا ارجاع شود.

آیا تهدید تلفنی بدون شاهد قابل اثبات است؟

اثبات تهدید تلفنی بدون شاهد ممکن است دشوارتر باشد، اما غیرممکن نیست. اگر مکالمه تلفنی ضبط شده باشد (با رعایت قوانین مربوطه)، این ضبط می تواند به عنوان مدرک قوی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، علم قاضی می تواند بر اساس قرائن و امارات دیگر، مانند سوابق قبلی اختلاف بین طرفین، پیامک های مرتبط پیش و پس از تماس، یا تحقیقات محلی، به وقوع جرم پی ببرد. در صورت عدم وجود شاهد و عدم ضبط مکالمه، اثبات جرم دشوارتر خواهد بود و نیاز به کمک وکیل متخصص برای جستجوی سایر دلایل اثباتی خواهد بود.

در صورت گذشت شاکی، پرونده تهدید چگونه مختومه می شود؟

از آنجا که جرم تهدید (ماده 669) قابل گذشت است، در صورت گذشت شاکی خصوصی در هر مرحله از دادرسی (اعم از دادسرا یا دادگاه)، پرونده کیفری مربوط به جنبه خصوصی جرم، مختومه می شود و تعقیب کیفری متهم متوقف می گردد. البته، اگر متهم قبلاً محکوم شده باشد، اجرای حکم نیز متوقف خواهد شد.

آیا در صورت تهدید، می توان تقاضای اعاده حیثیت کرد؟

اعاده حیثیت زمانی مطرح می شود که فردی به ناحق متهم به جرمی شده و آبروی او خدشه دار شده باشد. اگر تهدید انجام شده و سپس ثابت شود که آن تهدید اساساً بی اساس یا دروغ بوده و به حیثیت فرد لطمه وارد کرده باشد، فرد می تواند با طرح دعوای حقوقی و اثبات ضرر معنوی ناشی از آن، تقاضای اعاده حیثیت یا جبران خسارت معنوی کند. این موضوع بیشتر جنبه حقوقی دارد و به اثبات بی اساس بودن خود تهدید و آسیب وارده به آبرو بستگی دارد.

نتیجه گیری

جرم تهدید، چه به صورت ساده (ماده 669) و چه همراه با اجبار برای اخذ سند (ماده 668)، یکی از جرائم مهم و حساس در نظام حقوقی ایران است که به طور مستقیم با امنیت روانی و جانی افراد در ارتباط است. درک دقیق مستندات قانونی، ارکان تشکیل دهنده، انواع، مجازات ها و تفاوت های کلیدی میان این مواد، برای هر فردی که به نوعی درگیر پرونده های تهدید می شود، ضروری است. پیچیدگی های حقوقی و تمایزات ظریفی که میان عناصر مختلف این جرم وجود دارد، اهمیت آگاهی حقوقی و رویکرد تخصصی را دوچندان می کند.

بنابراین، چه شما قربانی تهدید هستید و به دنبال احقاق حقوق خود می باشید، چه به این جرم متهم شده اید و نیاز به دفاع مناسب دارید، یا حتی به عنوان یک وکیل یا دانشجوی حقوق در حال مطالعه این مبحث هستید، شناخت عمیق این قوانین از اهمیت بالایی برخوردار است.

فراخوان به عمل (Call to Action)

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و نیاز به تفسیر دقیق مواد قانونی در پرونده های جرم تهدید، بهره گیری از مشاوره و همراهی یک وکیل متخصص حقوق کیفری می تواند راهگشا باشد. وکلای متخصص با دانش و تجربه کافی در این زمینه، شما را در تمامی مراحل شکایت، جمع آوری مستندات، دفاع در دادسرا و دادگاه یاری خواهند داد.

برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه جرم تهدید و سایر دعاوی کیفری، می توانید همین حالا با وکلای مجرب مجموعه ما تماس بگیرید یا از طریق فرم مشاوره موجود در وبسایت، درخواست خود را ثبت نمایید. ما آماده ایم تا با ارائه خدمات وکالتی حرفه ای، از حقوق شما به بهترین نحو ممکن دفاع کنیم.