بر کسی پوشیده نیست که ویپینگ از همان ابتدا زیر ذره‌بین بسیاری قرار گرفته است. علی‌رغم تفاوت‌هایی که با سیگار کشیدن دارد، اغلب با نگرش مشابهی مورد قضاوت می‌گیرد. یک نمونه از این‌گونه قضاوت‌ها در رابطه با پیامدهای ناشی از بخار ویپ بر روی سلامتی اطرافیان است. پاد ماد درگ اس ووپو یکی از کم خطر ترین لوازم دخانی است که میتوانید از ان به جای سیگار استفاده کنید.
اما این بحث از کجا شروع شد؟
جدای از چند مشابهتی که بین سیگار کشیدن و ویپینگ وجود دارد، جنجال بخار ویپ توسط توییت دکتر ساندرو دمایو به پا شد.او در این توییت نوشت: «ما شاهد افزایش سه برابری گزارش‌های مبنی بر مسمومیت ناشی از قرار گرفتن در معرض بخار ویپ هستیم.» او افزود: «کودکان 12 ماهه، در ماشین و فضاهای عمومی، بخار ویپ اطرافیان‌شان را استنشاق می‌کنند و و توسط نیکوتین سمی و اعتیادآور مسموم می‌شوند.»
همانند هر چیزی که به ویپینگ مربوط می‌شود، این مورد نیز با تایید گروه‌های مخالف ویپینگ و با انتقاد طرفداران ویپ به دلیل نشر اطلاعات نادرست مواجه شد. در واقع این موضوع چنان واکنش‌هایی را در پی داشت که دکتر ساندرو دمایو آن توییت را حذف کرد.در این مقاله، نگاهی به بخار ویپ می‌اندازیم و آن را با دود سیگار مقایسه می‌کنیم. خواهید دید که آنقدرها هم که فکر می‌کنید شبیه نیستند.
منظور از بخار ویپ چیست؟
این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که فردی که خودش از ویپ استفاده نمی‌کند، آئروسل ویپ فردی که در نزدیکی او در حال ویپینگ است را استنشاق می‌کند.البته میزان آئروسلی که آن فرد استنشاق می‌کند به تعدادی از عوامل بستگی دارد که بر سطح آثار احتمالی روی او تاثیر می‌گذارد.
این اصطلاح سال‌ها است که در رابطه با سیگار و به دلیل آسیب‌های شناخته شدة ناشی از استعمال آن به کار می‌رود. اما با در نظر گرفتن نحوة ویپینگ جدید، تعیین سطح واقعی آثار ناشی از بخار ویپینگ بر روی دیگران کمی دشوار است.هرچند یک مورد قطعی است. بخار بازدم شده ویپینگ، درست مثل خود ویپینگ، خطر کمتری نسبت به سیگار دارد.
آیا قرار گرفتن در معرض بخار ویپ دیگران خطرناک است؟
مطمئنا در مقایسه با آثار شناخته شدة ناشی از دود سیگار، تعیین سطح واقعی خطرات ناشی از بخار ویپینگ کمی دشوارتر است. این موضوع تا حد زیادی به ناشناخته بودن آثار طولانی‌مدت مربوط می‌شود.این امر موجب ایجاد گروه‌هایی در هر دو طرف بحث شده است که نکتة مثبتی تلقی می‌شود. چرا که بحثی در مورد خطرناک بودن دود سیگار وجود ندارد.
برخی چنین استدلال می‌کنند که نبود مدارک متقاعدکننده در مورد بخار ویپ، مشابه مدارک موجود برای دود سیگار، باعث شده است که بخار ویپینگ کم‌ضررتر تلقی شود. با در نظر گرفتن کاهش چشم‌گیر پیامدهای ناشی از ویپینگ در مقایسه با سیگار کشیدن، این موضوع دو برابر صادق خواهد بود.
عوامل مهمی که می‌توانند سطح تاثیر بخار ویپ را تعیین کنند عبارت‌اند از:
- فاصله با فردی که از ویپ استفاده نمی‌کند
- تهویة هوا
- میزان آئروسل تولید شده توسط ویپر
- غلظت نیکوتین موجود در ایجویس
تا وقتی که این عوامل سطح تاثیر بخار ویپ را تعیین می‌کنند، خط آن از دود سیگار بسیار کمتر خواهد بود. این موضوع تا حد زیادی به تجزیة سریع آئروسل ویپ مربوط می‌شود.
گروه‌های در معرض خطر
درست مثل خود ویپینگ، گروه‌های خاصی وجود دارند که ممکن است بخار ویپ آنها را بیشتر اذیت کند. برای کاهش بدنامی‌ای که ما ویپرها با آن روبرو هستیم و همچنین رعایت حال دیگران، شناخت این گروه‌ها و اجتناب از ویپینگ در نزدیکی آنها مفید است.
زنان باردار
قرار گرفتن در معرض نیکوتین در دوران بارداری سال‌هاست که به عنوان یک مشکل شناخته می‌شود.هنوز راهی برای اندازه‌گیری نیکوتین موجود در آئروسل ویپینگ که جنین در معرض آن قرار می‌گیرد وجود ندارد؛ ولی وقتی بحث جدیت قرار گرفتن در معرض نیکوتین در دوران بارداری به میان می‌آید، جایی برای ریسک کردن وجود ندارد.
نوزادان و کودکان
کودکان در حال رشد نیز در معرض خطر بخار ویپ هستند. شاید در مقایسه با کودکان متولد نشده این خطر کمتر باشد؛ اما اگر در نزدیکی کودکان از ویپ استفاده می‌کنید، خطر بالقوة بروز بیماری‌های قلبی و ریوی وجود دارد.
افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی
مسلما ویپینگ در نزدیکی افراد مبتلا به مشکلات ریوی مثل آسم ایدة خوبی نیست. مانند دو گروه در معرض خطر دیگر، سطح آثار برای این گروه نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد.
تفاوت‌های بخار ویپ و دود سیگار
به دلیل ارتباطی که بین ویپینگ و سیگار کشیدن وجود دارد، این دو را اغلب به صورت ناعادلانه‌ای در کنار هم قرار می‌دهند. این موضوع چه از سر ناآگاهی باشد و چه با هدف برنامه‌ریزی شده، مانع ترویج مزایای ویپینگ برای سیگاری‌های سابق می‌شود.
دود سیگار
در کنار پیامدهای بسیار ناشی از سیگار کشیدن برای سلامتی، دود سیگار نیز سال‌هاست که مورد توجه محققان علم پزشکی قرار گرفته است.گروه‌هایی مانند انجمن ریه آمریکا مرگ سالیانه بیش از 43000 نفر را ناشی از دود سیگار اطرافیان دانسته‌اند.
به گفتة جراح کل ایالات متحدة آمریکا در یک دورة 50 ساله از سال 1964، حدود 5/2 میلیون نفر جان خود را به دلیل استنشاق دود سیگار از دست داده‌اند.دود سیگار می‌تواند در دوران بارداری روی جنین متولد نشدة افراد سیگاری تاثیر بگذارد. منجر به تولد زودرس، مشکلات مادرزادی و سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) شود.
بخار ویپینگ
نمی‌توان انکار کرد که تلاش زیادی برای شیطان‌انگاری صنعت ویپینگ وجود دارد، بنابراین مهم است که مسائل را به بهترین شکل ممکن روشن کنیم.اگرچه برخی از سموم در آئروسل ویپ یافت می‌شوند، اما این مقدار در مقایسه با دود سیگار به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر است. محققی مانند پروفسور هاجک، مدیر واحد تحقیقات تنباکو از دانشگاه کوئین مری لندن، به این نکته اشاره می‌کند که سطح این سموم آنقدر پایین است که نمی‌توان آن را مضر دانست.
پروفسور هاجک می‌گوید: «سیگارهای الکترونیکی به خودی خود هیچ مادة شیمیایی در محیط منتشر نمی‌کنند، هر چه است در بازدم مصرف‌کنندگان است که تاکنون هیچ مادة سمی در سطحی که بتواند به طور قابل توجهی به اطرافیان آسیب بزند در بازدم مصرف‌کنندگان یافت نشده است.»
علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهند که آئروسل‌های ویپ، حتی در فضای بسته، در عرض چند ثانیه تجزیه می‌شوند. این موضوع احتمال استنشاق بخار ویپ را پیش از بروز هرگونه خطر احتمالی به شدت کاهش می‌دهد.در حال حاضر هیچ آمار و ارقام قطعی در رابطه با مرگ و میر و یا حتی عوارض جدی ناشی از بخار ویپینگ وجود ندارد.
در بخار ویپینگ و دود سیگار چه چیزی وجود دارد؟
مهم‌ترین عامل در رابطه با بخار ویپینگ و دود سیگار مسلما آن چیزی است که از بدن ویپر یا فرد سیگاری خارج می‌شود.مقایسة محتویات (مواد جانبی) بخار ویپینگ و دود سیگار بینش خوبی دربارة تفاوت این دو ایجاد می‌کند. در ادامه برخی از اصلی‌ترین مواد جانبی موجود در بازدم ویپرها و افراد سیگاری آمده است:
مواد موجود در بخار ویپ:
- نیکوتین
- ذرات بسیار ریز
- سطح بسیار پایینی از سموم
مواد موجود در دود سیگار:
- نیکوتین
- فرمالدهید
- بنزن
- وینیل کلرید
- آمونیاک آرسنیک
- هیدروژن سیانید
برای افراد غیرمتخصص هم یک نگاه به تفاوت موادی که سایر افراد در معرض آن قرار می‌گیرند کافی است تا دریابند بخار ویپ اطرافیان تا چه حد ایمن‌تر است.در رابطه با سموم موجود در آئروسل ویپ، دوباره تکرار می‌کنم که اعتقاد براین است که دوز این سموم آنقدر پایین است که تقریبا می‌توان آنها را نادیده گرفت. علاوه براین، معمولا آئروسل‌ها پیش از اینکه سایرین بتوانند آنها را استنشاق کنند تجزیه می‌شوند.
به دلیل شباهت‌های سیگار کشیدن و ویپینگ، بسیاری فکر می‌کنند بخار ویپ اطراویپ‌ها، ابزارهایی هستند که در شکل‌ها و اندازه‌های گوناگون به بازار عرضه می‌شوند. این ابزارها با باتری کار می‌کنند، یک عامل گرم‌کننده دارند و محفظه‌ای را شامل می‌شوند که مایعی را در بر دارد.
با ابداع ویپ‌ها و گسترش عرضه آنها، بسیاری از جوانان و نوجوانان به استفاده از آنها روی آورده‌اند. این ابزارها، با هدف القای حس سیگار یا قلیان کشیدن ابداع شده‌اند و شرکت‌های سازنده معمولا تبلیغات گسترده‌ای در مورد بی‌ضرر بودن آنها ارائه می‌دهند اما پژوهش‌های بسیاری نشان داده اند که ویپ‌ها، ابزارهای بی‌ضرری نیستند و خطرات بسیاری در پی دارند.
ویپ هم نیکوتین دارد
نیکوتین موجود در ویپ، یک ماده اعتیادآور است که در سیگارهای عادی هم وجود دارد. پژوهش اخیر “سازمان کنترل و پیشگیری بیماری”(CDC) آمریکا نشان می‌دهد که ۹۹ درصد ویپ‌های موجود در بازار، نیکوتین دارند. براساس این پژوهش، حتی نمونه‌های ویپ که با عنوان بدون نیکوتین به فروش می‌رسند، حاوی نیکوتین هستند.
نیکوتین می‌تواند به مغز نوجوانان آسیب برساند و قسمت‌هایی از مغز را تحت تاثیر قرار دهد که توجه، یادگیری و خلق و خو را کنترل می‌کنند.مصرف نیکوتین در نوجوانی ممکن است به افزایش خطر اعتیاد به مخدرهای گوناگون در آینده منجر شود و زمینه را برای مصرف انواع مخدرها در آینده فراهم کند.
عناصر مضر
برخی از انواع ویپ، عناصری را شامل می‌شوند که در بلندمدت می‌توانند برای ریه‌ها مضر باشند. برای نمونه، ممکن است که خوردن برخی از طعم‌دهنده‌های موجود در ویپ، بدون ضرر باشد اما استنشاق آنها خطرناک است و می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند.
در برخی موارد، معیوب بودن باتری برخی از نمونه‌ها، به آتش گرفتن و انفجار آنها منجر شده و جراحت‌های جدی را به همراه داشته است. در برخی از موارد نیز، تنفس، بلعیدن یا جذب مایع موجود در ویپ به درون چشم یا پوست، به مسمومیت منجر شده است. بسیاری از موارد مسمومیت، کودکان زیر پنج سال را شامل می‌شوند.
بخار ناشی از ویپ نیز بدون ضرر نیست و می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری برای کاربران خود به همراه داشته باشد زیرا بخار ناشی از ویپ علاوه بر نیکوتین، عناصر مضر زیادی را به همراه دارد که از میان آنها می‌توان به ذرات فوق‌العاده ریز که به عمق ریه‌ها نفوذ می‌کنند، طعم‌دهنده‌های شیمیایی که عامل بیماری‌های شدید ریوی هستند، ترکیبات آلی فرار، مواد شیمیایی سرطان‌زا و فلزات سنگین مانند نیکل، قلع و سرب اشاره کرد. دودی که کاربران ویپ تولید می‌کنند، می‌تواند هم خود آنها و هم افراد دیگر را در معرض عناصر مضر قرار دهد.
بسیاری از نمونه‌های ویپ، با طعم‌های گوناگونی مانند میوه، آب‌نبات و نعنا به بازار عرضه می‌شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بیشتر جوانانی که کاربر ویپ هستند، مصرف آن را ابتدا با انواع طعم‌دار آغاز می‌کنند و همین موضوع، دلیل ادامه یافتن مصرف است. بررسی‌های صورت گرفته در سال ۲۰۲۰ نیز نشان می‌دهند که بیشتر جوانان کاربر ویپ، از انواع طعم‌دار آن استفاده می‌کنند و مصرف این ابزار بین جوانان و نوجوانان افزایش یافته است.