پلن معاملاتی یعنی یک برنامه راهبردی مدون برای کنترل عوامل تاثیرگذار و کنترل پذیر در فرایند معامله‌گری. در واقع ما یک سری عوامل را که تاثیرگذار و قابلیت کنترل دارند را کنترل میکنیم، ما برای هر فعالیتی نیاز به کنترل و نظارت داریم مثلا برای یک ورزشکار باید تمام فعالیت‌های وی ثبت شود تا منجر به هدف گردد، برای معامله‌گری، ژورنال میتواند اینکار را انجام دهد. باید متوجه شویم که نقاط ضعف و قوت ما چیست و با بهتر کردن آنها در دسته افراد حرفهای بازار قرار بگیریم. به نوعی ثبت معاملات در ژورنال بهترین روش برای نظارت شخصی و کنترل روی عملکرد فعالیت معاملاتی است.
ژورنال یک دفترچه کاغذی یا هر وسیله دیگری میتواند باشد که برای ثبت معاملات و ارزیابی عملکرد معامله‌گران کاربرد ویژه ای دارد. در واقع ژورنال، گزارشی از مدل معاملات یک معامله گر و یک استراتژی هوشمند برای افزایش عملکرد و کسب اطمینان در معاملات است. اگرچه ممکن است در ابتدا داشتن یک ژورنال معاملاتی سخت و پیچیده به نظر برسد، اما ثبت معاملات میتواند شما را مسئول نگه دارد و به شما در ارتقای سیستم معاملاتی‌تان کمک کند. یک ژورنال انلاین معاملاتی شما را مجبور میکند تا با تصمیمات خود روبرو شوید.
این موضوع به شما کمک میکند تا از تصمیمات احساسی دوری کنید یا هنگامی که قصد انجام معامله «خلاقانه» یا خلاف سیستم معاملاتی خود را دارید جلوی شما را می‌گیرد. این خیلی خوب است که به خود پاسخگو باشید. بسیاری از معامله‌گران می‌توانند با این تصور که دارند تصمیمات معقولی در مورد معاملات خود می‌گیرند خود را فریب دهند، اما بعدها درمی‌یابند که اصلا از استراتژی خود پیروی نکرده‌اند.
حال این سوال مطرح میشود که لزوم استفاده از ژورنال معاملاتی چیست!؟ انسان ذاتا موجود فراموشکاری است و در بازارهای مالی بخاطر اتفاقات بی‌شماری که رخ می‌دهد، کار را برای فعالین چنین بازارهایی سخت میکند. گاها بسیاری از این اتفاقات از سوی معامله‌گران فراموش و تکرار میشود و این امر موجب متحمل شدن زیان‌های بسیاری برای آنها می‌گردد. ژورنال معاملاتی به معامله‌گرکمک میکند تا با ثبت معاملات و استراتژی‌های خود، متوجه اشتباهات و ایرادات خود گردد و با رفع این موارد به بهترین استراتژی شخصی خود برسد. ژورنال معاملاتی باعث افزایش دقت و نظم معامله‌گر و همچنین، احساسات و عواطف وی را در بازار کنترل میکند.
دانیل کانمن برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2002 برای تصمیم‌گیری بهتر در سرمایه‌گذاری، به سرمایه‌گذاران توصیه میکند که یک دفترچه یا ژورنال سرمایه‌گذاری داشته باشید و تمام تصمیمات برای یک سرمایه‌گذاری را در آن بنویسید. بطور مثال بنویسید چرا شرکت ایکس را خریداری می‌کنید و چه اتفاقی باید رخ دهد تا آن سهم را بفروشید، در واقع دلایل خرید و فروش سهام یک شرکت را بنویسید. این قضیه بسیار مهم است، زیرا در وحله اول کمک میکند تا برای خرید سهام یک شرکت دلیل داشته باشید و همچنین بی دلیل نسبت به فروش سهام خود اقدام نکنید. مزایای داشتن یک ژورنال معاملاتی
✓ ژورنال به شما کمک می کنند تا نقاط ضعف و قوت سبک خود را شناسایی کنید.
✓ ژورنال میتواند ثبات معاملات شما را افزایش دهد.
✓ ژورنال میتواند شما را پاسخگو نگه دارد.
✓ ژورنال میتواند به شما در انتخاب بهترین استراتژی معاملاتی کمک کند.
چگونگی ساخت یک ژورنال معاملاتی
آقای برت استینبارگر می‌گوید نیازی نیست که کل معاملات در ژورنال ثبت گردد، بلکه باید تاثیرگذارترین معاملات و آنهایی که درس از آن گرفته شد، مثل دلایل بیشترین سود و یا بیشترین زیان را ثبت کرد، در واقع ژورنال را باید آنقدر ساده نوشت که قابلیت اجرا کردن داشته باشد، چون اگر خیلی سخت و پیچیده باشد، ممکن است شخص معامله‌گر بخاطر پیچیدگی‌های زیاد، اصلا آن را مورد استفاده قرار ندهد. مراحل زیر یک راهنمای نوشتن ژورنال است که به طور اختصار آورده شده است: مشخص کنید که چه اطلاعاتی را می خواهید ثبت کنید. (تاریخ معامله، نسبت ریوارد به ریسک، سطح اطمینان و غیره) معاملات خود را مستقیماً پس از اتمام استاپ زیان و کسب سود ثبت کنید.
عادت کنید که جزئیات معامله را مستقیماً پس از معامله ثبت کنید، در حالی که هنوز تازه است. به این ترتیب شما مجبور نخواهید بود به خاطر بیاورید که دلایل شما برای انجام معامله چه بوده است. مطمئن شوید که این کار را فقط پس از قرار دادن استاپ زیان و سود خود انجام می‌دهید. پس از یک دوره تعیین شده (روزانه / ماهانه / هفتگی) داده ها را جمع آوری کنید و معاملات را بررسی کنید. در ژورنال خود معیاری داشته باشید تا تعداد معاملات موفقی را که در زمانی که میزان اعتقاد شما بالا، متوسط و پایین بوده است را نمایش دهد. یعنی احتمال بالایی می‌دهید که معامله‌ای را که انجام می‌دهید به سود ختم میشود. هنگامی که این داده‌ها را در اختیار دارید، می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا موقعیت کنونی ارزش معامله کردن را دارد یا تنها زمانی که اعتقاد شما بالا باشد باید معامله کنید.
به عنوان مثال، اگر در 10 معامله اعتقاد بالایی داشته باشید و هشت مورد از آنها معاملات موفقی بوده اند (به حد سود خورده بود) این به معنی 80٪ احتمال موفقیت در تاریخچه معاملات شماست در زمانی‌که نسبت به بازار مثبت بودید. اگر اعتقاد شما در10 معامله پایین بود و فقط در دو معامله سود کردید، یعنی احتمال موفقیت شما در زمانی که اعتقاد پایینی دارید فقط 20٪ است. بنابراین، نتیجه می‌گیرید که فقط زمانی ارزش معامله‌کردن را دارد که اعتقاد شما بالا باشد. شما می توانید این کار را با انواع مختلف معیارها انجام دهید تا بتوانید به معاملات خود فکر کنید و آنها را بهبود ببخشید.
همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، ژورنال شما میتواند شامل اطلاعاتی مانند اسم نماد یا اگر در بازار فارکس باشد، نام جفت ارز مورد معامله، حجم معامله، موقعیت شما (خرید یا فروش)، تاریخ معامله، سطح اطمینان شما (خواه بر اساس استراتژی‌های فاندامنتال معامله کرده باشید خواه بر اساس استراتژی‌های تکنیکال مانند میانگین متحرک و خط روند)، نسبت ریوارد به ریسک، میزان حرکت قیمت و اینکه آیا معامله موفقیت آمیز بود یا خیر باشد. در انتها و در قسمت توضیحات، مواردی که ممکن است اشتباه کرده باشید را ثبت کرده و پیشنهادهایی را برای بهبود معامله خود پیدا کنید. همچنین ممکن است بخواهید جزئیاتی مانند قیمت ورود، حد زیان و حد سود و… را در آن بگنجانید. هرچه اطلاعات بیشتری ثبت کنید، ارزیابی معاملات شما در آینده آسان‌تر خواهد بود.
نحوه استفاده از ژورنال معاملاتی
یک قالب ژورنال بی عیب و نقص وجود ندارد. هر معامله‌گری باید معیارهای مربوط به خود را داشته باشد. از ژورنال خود به عنوان سندی برای اضافه کردن دلایل وارد شدن به یک معامله خاص استفاده کنیدبه عنوان مثال اندیکاتور ها و پارامتر هایی را که در تحلیل تکنیکال خود استفاده می کنید یادداشت کنید تا از تأثیرات منفی بر عملکرد معاملاتی خود جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که ثبت تمامی نکات معاملات از نوع ارز گرفته تا بسته شدن معامله با سود یا ضرر بسیار اهمیت دارد و تکرار این کار برای شما ضرروی است تا سندی جامع و درست داشته باشید و عملکرد شما مبنی بر استراتژی باشد تا احساسات و حتی اینکار برای شما تبدیل به یک عادت خوب می شود تا هر لحظه که بخواهید عملکرد کلی خود را ارزیابی کنید و چه بسا که تاثیر مثبتی در نظم زندگی شخصی شما هم داشته باشد و به طور کلی معامله گر بهتری شوید.