پوکی استخوان در نیمی از جمعیت کشور / وضعیت دستگاه های سنجش تراکم استخوان

دکتر فاطمه حاجی ولی زاده در گفت وگو با سلام آنلاین. وی با بیان اینکه پوکی استخوان یکی از بیماری های متابولیسم استخوان است گفت: استخوان ها به دلیل پوکی استخوان استقامت و استحکام خود را از دست می دهند و مواد معدنی موجود در استخوان ها کاهش می یابد. همچنین این احتمال وجود دارد که تغییراتی در ساختار و زیرساخت استخوان ایجاد شود. بنابراین استخوان ها شکننده می شوند و با کمترین ضربه بدون اینکه شدید باشند تجزیه می شوند.

پوکی استخوان بیماری دوران سالمندی

وی با اشاره به اینکه پوکی استخوان در طول فرآیند پیری رخ می دهد توضیح داد: با افزایش سن و زوال توده معدنی استخوان کاهش می یابد. بنابراین پوکی استخوان یک بیماری است که در سالمندان مورد توجه قرار می گیرد. پس از یائسگی در زنان روند تحلیل استخوان به دلیل تغییرات هورمونی در زنان تسریع می شود. پوکی استخوان معمولا با افزایش سن و بعد از یائسگی اتفاق می افتد.

“پوکی استخوان ثانویه” و نقش عوامل محیطی در بروز آن.

مدیر گروه اسکلتی عضلانی وزارت بهداشت همچنین درباره «پوکی استخوان ثانویه» توضیح داد: گاهی مصرف برخی داروها مانند مصرف طولانی مدت کورتون و همچنین ابتلا به برخی بیماری ها مانند سرطان آرتروز و برخی بیماری های ثانویه منجر به پوکی استخوان می شود اما به طور کلی وقتی از پوکی استخوان صحبت می کنیم منظور پوکی استخوان ناشی از افزایش سن است.

وضعیت پیری و تراکم استخوان

او گفت توده استخوانی معمولاً در 30 سالگی به اوج خود می رسد.استخوان بافتی است که متوالی استخوان ها را «ایجاد» «حذف» و «از دست می دهد» و یک ماده طبیعی است. هر چه سرعت متابولیسم و ​​تشکیل استخوان بیشتر باشد تراکم استخوان نیز بیشتر می شود.

مدیر گروه اسکلتی عضلانی وزارت بهداشت گفت: افراد تا 30 سالگی می توانند حداکثر وزن استخوانی خود را افزایش دهند. عواملی مانند تغذیه فعالیت بدنی و ژنتیک در به دست آوردن بالاترین توده استخوانی نقش دارند و ژنتیک مهمترین عامل در این زمینه است. پس از 30 سالگی به دلیل تغییراتی که در بدن ایجاد می شود میزان حذف مواد معدنی از استخوان از تولید مواد معدنی بیشتر می شود. با توجه به اینکه حذف مواد معدنی از استخوان ها بیشتر از تولید مواد معدنی است با کاهش توده استخوانی و از دست دادن توده استخوانی با تغییرات هورمونی مواجه هستیم و یائسگی در خانم ها سریعتر پیش می رود و باعث پوکی استخوان می شود.

تخمین پوکی استخوان در نیمی از جمعیت کشور

وی با توجه به نقش سن در بروز پوکی استخوان تاکید کرد: پوکی استخوان در زنان بالای 50 سال و مردان بالای 70 سال شایعتر است و در واقع این بیماری مختص این سنین است. مطالعات نشان می دهد که از هر سه زن بالای 50 سال یک نفر و از هر 5 مرد بالای 50 سال یک نفر به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند. تصور می کنیم که بیش از نیمی از جمعیت کشور از هر دو نفر یک نفر از پوکی استخوان یا کمبود مواد معدنی استخوان رنج می برند.

عوامل “غیر قابل کنترل” پوکی استخوان

پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است

حاجی ولی زاده با تاکید بر اینکه عواملی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند تاکید کرد: همانطور که عوامل در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند عوامل محیطی ژنتیک و جنسیت نیز در بروز این بیماری نقش دارند. برخی از عواملی که باعث پوکی استخوان می شوند “غیرقابل کنترل” هستند. به عنوان مثال بروز پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است. مطالعات نشان می دهد که بروز پوکی استخوان در سفیدپوستان بیشتر از سیاه پوستان است. همچنین میزان پوکی استخوان در افرادی که بستگانشان از پوکی استخوان رنج می برند و یا شکستگی های ناشی از این بیماری را تجربه کرده اند بیشتر است. البته ژنتیک ژن های خانواده و رنگ پوست انسان قابل تغییر نیستند.

نقش تغذیه در پیشگیری از پوکی استخوان

وی گفت: برخی از عوامل منجر به پوکی استخوان را می توان با اقدامات مداخله ای مدیریت کرد. تغذیه نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد. مصرف کافی کلسیم که بیشترین مقدار موجود در لبنیات است باعث “معدنی سازی استخوان” و افزایش استحکام استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان می شود. مصرف لبنیات و کلسیم قبل از 30 سالگی نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد و مصرف لبنیات و ویتامین D بعد از 30 سالگی می تواند روند پوکی استخوان را به تاخیر بیندازد و منجر به جایگزینی بهتر استخوان شود.

عوارض پوکی استخوان

مدیر بخش اسکلتی- عضلانی اداره مبارزه با بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت با تایید اینکه پوکی استخوان یک بیماری آرام است اظهار داشت: پوکی استخوان خود علامتی ندارد و می تواند با دردهای مزمن در ناحیه کمر و استخوان ها ظاهر شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است “چروکیدگی و سفتی” و “از دست دادن تراز ستون فقرات” را تجربه کنند. اما شکستگی های ناشی از پوکی استخوان مهم ترین عارضه این بیماری است.

یک پنجم افراد مبتلا به شکستگی لگن می میرند

وی گفت: افرادی که دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند معمولا کیفیت زندگی خود را از دست می دهند و به زندگی عادی باز نمی گردند. ضعف و ناتوانی شرکای پایدار افرادی هستند که از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان رنج می برند. متأسفانه حدود یک پنجم افرادی که به دلیل پوکی استخوان از شکستگی لگن رنج می برند می میرند.

حاجی ولی زاده با بیان اینکه پوکی استخوان در بین خانم ها شایع است تاکید کرد: تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی رخ می دهد باعث کاهش استروژن در زنان و افزایش میزان از دست رفتن مواد معدنی استخوان می شود. همچنین استخوان های زنان نازک تر ظریف تر و باریک تر از استخوان های مردان است. لطافت استخوان ها باعث افزایش شکنندگی آنها می شود.

نقش کلسیم و ویتامین D در سلامت استخوان

مدیر گروه اسکلتی- عضلانی ستاد مبارزه با بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت به اهمیت تغییر سبک زندگی اشاره کرد و تصریح کرد: پوکی استخوان هم راه های درمانی و هم برای پیشگیری دارد. حفظ تغذیه در تمام مراحل زندگی دریافت کلسیم و ویتامین D کافی فعالیت بدنی برای تقویت استخوان ها و ماهیچه ها و پیروی از یک سبک زندگی سالم مانند پرهیز از استعمال دخانیات و الکل.

حاجی زاده گفت: رژیم غذایی نقش مهمی در ساخت و حفظ سلامت استخوان ها در تمام مراحل زندگی از نوزادی تا بزرگسالی و حتی میانسالی دارد. غذایی که می خوریم باید سرشار از کلسیم و ویتامین D باشد. کلسیم مهم ترین ماده معدنی موجود در استخوان ها است و ویتامین D به جذب مناسب و بیشتر آن کمک می کند. بنابراین ما باید روزانه کلسیم و ویتامین D کافی و به اندازه کافی برای حفظ و تقویت استخوان ها دریافت کنیم. اگر رژیم غذایی کلسیم کافی نداشته باشد کلسیم و ویتامین D به ویژه برای زنان مستعد پوکی استخوان توصیه می شود.

وی گفت: تشخیص زودهنگام پوکی استخوان می تواند از عوارض جدی پوکی استخوان یعنی شکستگی های ناشی از این بیماری جلوگیری کند. امروزه درمان های زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که به بهبود زندگی افراد کمک می کند.

ضرورت انجام فعالیت های ورزشی

مدیر گروه بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت نیز با تاکید بر اهمیت فعالیت های ورزشی گفت: فعالیت بدنی مناسب با وارد کردن وزن و فشار به استخوان ها ورزش های استقامتی و ورزش هایی که افزایش تعادل افراد جلوگیری از عوارض بیماری است.

قطع درمان خودسرانه ممنوع است

حاجی ولی زاده درباره درمان پوکی استخوان خاطرنشان می کند: مصرف طولانی مدت و بدون وقفه داروهای ضد التهاب و پوکی استخوان بسیار حائز اهمیت است. اگر افراد مبتلا به پوکی استخوان می خواهند توده استخوانی خوبی داشته باشند باید حداقل به مدت پنج سال از داروهای خوراکی استفاده کنند. بنابراین قطع خودسرانه داروها پرهیز از مصرف دارو و مصرف بی رویه دارو منجر به شکست درمان می شود.

کمبود وسایل ارتوپدی

وی در پاسخ به پرسش سلام آنلاین درباره تراکم استخوان گفت: با کمبود تراکم سنجی استخوان مواجه هستیم و بیشتر سنجش تراکم استخوان در مرکز و استان ها انجام می شود و در سایر نقاط کشور با کمبود این دستگاه ها مواجه هستیم. برای هر یک میلیون نفر در کشور هشت دستگاه سنجش تراکم استخوان وجود دارد که بیشتر آنها در تهران و بخش خصوصی هستند. پیش بینی می شود به ازای هر یک میلیون نفر 10 تا 12 ابزار ارتوپدی در کشور وجود داشته باشد.

مدیر بخش اسکلتی- عضلانی اداره مبارزه با بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: از سوی دیگر کیفیت دستگاه های سنجش تراکم استخوان چندان بررسی نمی شود و باید ارزیابی مشترکی از عملکرد داشته باشیم. وضعیت تراکم استخوان در کشور

انتهای پیام/