ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟

ابن سینا علیرغم گستردگی و غنای آثارش همواره در شرق و غرب مورد توجه بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان دقیق و برجسته غربی است که شبانه روز به تحقیق در آثار این امر پرداخته اند. معجزه تمام سنین. به سوالات علمی و فلسفی روزانه پاسخ دهید.

تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و درباره ابن سینا برگزار می شود. اسناد ارائه شده در برخی از این کارگاه ها با آنچه در ایران نوشته ایم قابل مقایسه نیست.

یکی از جلسات اجباری ما در مورد فلسفه دکارت در اوایل انقلاب و در زمان جنگ اجباری بود که در فرانسه برای دوره فوق لیسانس در دانشگاه خوزه تحصیل می کردم. استاد ما دکتر دومینیک لوکور، یکی از دکارت های برجسته فرانسه بود که این درس را تدریس کرد. او در روز اول درس این سوال را مطرح کرد که چرا دکارت با سایر فیلسوفان فرانسوی قبل و بعد از خود متفاوت است و در واقع او یک تافته جداست؟ در پرانتز می گویم که فرانسوی ها همیشه خود را منطقی معرفی می کردند و این عقلانیت را برای دکارت هم قائل بودند.

با این سوال سکوت بر کلاس حاکم شد. برخی از دانشجویان پاسخ هایی دادند که مورد قبول استاد قرار نگرفت. سپس خود معلم نیز با پاسخ عجیب خود کلاس را از تعجب دور کرد که من را نیز متعجب کرد. آن روزها مصادف بود با روزهای اول انقلاب و جنگی که شروع شد و رسانه های فرانسوی شبانه روز جنگ و انقلاب ایران را به تفصیل پوشش دادند و مفصل بحث کردند. معلم گفت: «اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را جستجو کنید، به تشیع خواهید رسید که بر خلاف سایر مذاهب، انقلابی است و همیشه با پادشاهان و حاکمان در تضاد است و آنها را به رسمیت نمی شناسد. ابن سینا، فیلسوف قومی بزرگ ایران قرون وسطی که دانش و فلسفه خود را مدیون مذهب انقلابی شیعه بود، «با حاکمان زمان خود در قدرت بود و باید از شهر و دیار کوچ کرد».

او می گوید: «به نظر من دکارت، یکی از خوانندگان آثار فلسفی ابن سینا به زبان لاتین، نه تنها در علم و فلسفه، بلکه در شیوه زندگی او نیز تأثیر پذیرفته است.» پیشینیان او، ایرانیان، پایه های فلسفه دکارت در من “خلاصه شده است. متاثر از کار فلسفی ابن سینا در مورد مردان معلق است. دکارت که دید در زندگی خود آرام نگرفت و از شهری به شهر دیگر و از کشوری به کشور دیگر گریخت تا خانه ای امن بیابد و در سایه آن تحقیق کند. در این نگرش شما می خواهید نخاه از او الگو بگیرد. ابن سینا.

من در کلاس خیلی خوشحالم که استاد از ابن سینا بسیار تعریف کرد، اما متاسفم که ما ایرانی ها نمی توانیم کار فرانسوی دکارت را برای ابن سینا تقلید کنیم. همین امر باعث شد که در برنامه های پژوهشی آینده ام به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا با نگاهی جدید باشم.

پس از تحصیل به ایران بازگشتم و در حین تحقیق در دانشگاه صنعتی شریف در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به تحقیق درباره علمای اسلام در ایران پرداختم. در حال حاضر دکتر مهدی گلشنی ریاست پژوهشکده را برعهده دارد و من مطالب ویژه ای درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کرده ام. سپس پروژه ابن سینا را برعهده گرفتم و از داخل و خارج از ایران مقالاتی درخواست کردم تا اینکه کتاب منتشر شد. علمای بزرگ ابن سینا تاکنون بیشتر به متافیزیک و عرفان ابن سینا پرداخته اند. اگر در غرب جنبه های دیگری از ابن سینا مانند ریاضیات، نجوم، متالورژی، موسیقی مطالعه می شد و من می خواهم به ابن سینای معاصر کشورم مراجعه کنم و ترجمه ای از این گونه آثار را ارائه کنم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند.فرانسوی درگذشت. آنها گفتند که نمی توانند شاهد انتشار مقاله خود باشند.

قاسم فینیانوس، نویسنده سوری مقاله ای، به دلیل داعش و حملات تروریستی به سوریه، سمت سابق خود را ترک کرده است و من اکنون او را نمی شناسم. مقاله خوب این کتاب متعلق به دکتر گلشنی و شاگردش دکتر جمالی است که در مورد ذهن و رابطه ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا صحبت می کند. دو مقاله هم در مورد آثار نجومی ابن سینا نوشتم که یکی فارسی و دیگری فرانسوی بود که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. همچنین مقالاتی در زمینه منطق ماژول ها از دیدگاه ابن سینا توسط مترجمان منطق خارجی ترجمه شده توسط اساتید ایرانی به فارسی داریم و همچنین این مقالات دارای جنبه های جدیدی از مباحث منطقی ابن سینا هستند.

دلیل انتخاب برای نگارش کتاب درباره ابن سینا تنها شناخت ابن سینا نیست، بلکه نقشی است که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی ایفا کرده است. او تنها مصداق تمدن است، هر چه به آن نگاه کنی! به عنوان مثال، اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرق و غرب را مطالعه کنید، متوجه می شوید که برای رسیدن به اهداف علمی، گاهی باید از برخی از خواسته های دل خود دست بردارند و از دستورات آنها اطاعت کنند. آنقدر زیاد که نمی بینم اسمشان به من گفته شود. عده ای که به دلیل وامدار زندگی مادی و مال دنیوی فقط علم دارند و فاقد اخلاق و دین هستند، علم خود را در خدمت دشمنان بشریت قرار داده اند.

یکی دیگر از خصوصیات ابن سینا این است که علوم روزگار خود او را احاطه کرده اند. امروزه با توجه به گسترش علم و پیدایش دانش جدید، برخی بر این باورند که بر خلاف گذشته، تنها باید یک تخصص علمی وجود داشته باشد و عمر انسان برای بسیاری از مطالعات علمی برای محققان معاصر کافی نیست. اما اینها نیز اغلب نمی توانند در همان زمینه ابداع و بررسی شوند. من با برخی از این اساتید در دانشگاه صنعتی شریف و سایر دانشگاه ها آشنا شده ام و دریافته ام که آنها نه تنها از مباحث اساسی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست کشور خود بی اطلاع هستند. آنها همچنین هیچ ابتکاری در زمینه تخصصی خود ندارند. مثلا من یک استاد ریاضی را می شناسم که جبری است اما هندسه نمی کند و برعکس اگر ابن سینا را مطالعه کنید اطرافیانش را در علوم مختلف شگفت زده خواهید کرد!

دانشگاه صنعتی شریف و استاد گروه فلسفه علم دانشگاه یادداشتی در خصوص لزوم توجه بیشتر به ابعاد ناشناخته این دانشمند بزرگ برای ما ارسال کرده است که در ادامه می خوانید. ما ایرانیان اساتید علمی و فلسفی خود را به طور عام و ابن سینا را به طور خاص آنطور که باید نمی شناسیم و همین عدم آگاهی ما را از عرضه کالاهای ارزشمند خود در بازار جهانی باز داشته است. از طرفی غرب در این زمینه از ما پیشی گرفته است. ابن سینا از نظر گستردگی و غنای کارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان دقیق و برجسته غربی است که هم وقت و هم انرژی خود را در شبانه روز صرف کرده اند. برای کشف آثار این معجزه تمام سنین. به سوالات علمی و فلسفی روزانه پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و در مورد ابن سینا برگزار می شود. اسناد ارائه شده در برخی از این کارگاه ها با آنچه در ایران نوشته ایم قابل مقایسه نیست. انگیزه اصلی من از تالیف این کتاب ترجمه و چاپ چند مقاله است و شما با بررسی مقالات این کتاب با من موافق خواهید بود.

23302