ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی

ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی به معنای بری الذمه کردن زوج از پرداخت مهریه توسط زوجه، به صورت رسمی و با تنظیم سند محضری است که ماهیتی غیرقابل برگشت دارد. این اقدام حقوقی مهم نیازمند آگاهی کامل از شرایط قانونی، مدارک مورد نیاز و مراحل اداری است تا اطمینان از صحت و اعتبار آن حاصل شود.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه در عقد نکاح، همواره جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی و اجتماعی ایران داشته است. تصمیم گیری در مورد هرگونه تصرف حقوقی بر مهریه، از جمله ابرا، نیازمند دقت، آگاهی و مشاوره های تخصصی است. انجام این عمل به صورت رسمی و از طریق دفاتر اسناد رسمی، به این فرآیند قطعیت و اعتبار حقوقی بی سابقه ای می بخشد که از بروز اختلافات و دعاوی آتی به طور چشمگیری پیشگیری می کند.

این مقاله به منظور ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی برای تمامی افراد درگیر با فرآیند ابرا مهریه، تدوین شده است. در ادامه، ماهیت حقوقی ابرا مهریه، تفاوت های آن با سایر مفاهیم مشابه، شرایط اساسی، مدارک لازم، مراحل گام به گام در دفترخانه، هزینه های مربوطه و مهم تر از همه، اصل غیرقابل رجوع بودن آن به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا مخاطبان با بینش کامل، تصمیم گیری نمایند.

ابرا مهریه چیست؟ نگاهی حقوقی به یک ایقاع سرنوشت ساز

ابرا مهریه، یک عمل حقوقی یک طرفه (ایقاع) است که به موجب آن، زوجه با اراده و اختیار کامل خود، زوج را از پرداخت تمام یا بخشی از مهریه بری الذمه می کند. این مفهوم، ریشه در ماده ۲۸۹ قانون مدنی دارد که بیان می دارد: ابرا عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید. در این وضعیت، زوجه در جایگاه «داین» (طلبکار) و زوج در جایگاه «مدیون» (بدهکار) قرار می گیرد و با ابرا، دین مهریه از ذمه زوج ساقط می شود.

نکته کلیدی در ابرا مهریه، ماهیت غیرقابل رجوع بودن آن است. به محض تحقق ابرا، مهریه دیگر قابل مطالبه نیست و به منزله عدم وجود دین از ابتدا تلقی می شود. این اقدام حقوقی، آثار عمیقی بر حقوق مالی و تعهدات طرفین می گذارد و لازم است با نهایت دقت و آگاهی صورت پذیرد.

تفاوت ابرا مهریه با بذل مهریه و هبه مهریه

در نظام حقوقی ایران، مفاهیم متعددی برای بخشیدن مهریه وجود دارد که هر یک آثار حقوقی متفاوتی دارند. درک این تفاوت ها برای اتخاذ تصمیم صحیح و جلوگیری از پشیمانی های آتی، حیاتی است. سه مفهوم اصلی که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، ابرا، بذل و هبه مهریه هستند.

ویژگی	ابرا مهریه	بذل مهریه	هبه مهریه
ماهیت حقوقی	ایقاع (عمل یک طرفه و غیرقابل رجوع)	عقد معوض (در طلاق خلع و مبارات)	عقد مجانی (بخشش رایگان)
قابلیت رجوع	غیرقابل رجوع	قابل رجوع در ایام عده طلاق خلع و مبارات (مگر در ازای حقوق دیگر)	قابل رجوع (مگر در موارد خاص: فوت، تلف عین موهوبه، عوض داشتن هبه)
هدف اصلی	سقوط دین مهریه از ذمه زوج	گرفتن طلاق خلع/مبارات در ازای مهریه	بخشش مهریه به صورت هدیه
نحوه اجرا	تنظیم سند رسمی یا عادی توسط زوجه	توافق در دادگاه یا محضر در فرآیند طلاق	تنظیم سند رسمی یا عادی
آثار	بری الذمه شدن کامل و قطعی زوج	امکان بازپس گیری مهریه در عده طلاق (در صورت رجوع از طلاق)	امکان پس گرفتن مهریه توسط زوجه (مگر در موارد خاص)

همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود، بارزترین تفاوت در قابلیت رجوع از هر یک از این اعمال حقوقی است. ابرا مهریه قطعاً غیرقابل رجوع است و پس از انجام آن، زوجه به هیچ وجه نمی تواند مهریه را مجدداً مطالبه کند. این ویژگی، اهمیت تصمیم گیری آگاهانه و سنجیده در مورد ابرا مهریه را دوچندان می کند.

آثار حقوقی ابرا مهریه

ابرا مهریه، پیامدهای حقوقی مهم و قاطعی در پی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• بری شدن کامل ذمه زوج: با ابرا، دین مهریه از گردن زوج به طور کامل و برای همیشه ساقط می شود و دیگر هیچ تعهد مالی بابت مهریه بر عهده وی نخواهد بود.
• عدم امکان مطالبه مجدد: زوجه یا ورثه او پس از فوت وی، به هیچ عنوان نمی توانند مهریه ابرا شده را از زوج یا ورثه او مطالبه کنند.
• قطعیت و پایداری: سند ابرا مهریه (به ویژه اگر رسمی باشد) سندی قطعی و لازم الاجرا است و در محاکم و مراجع قضایی اعتبار تامی دارد.
• تأثیر در فرآیندهای طلاق: در طلاق های توافقی یا خلع که زوجه خواهان طلاق است، ابرا مهریه می تواند به عنوان بخشی از توافقات طرفین برای تسهیل فرآیند طلاق عمل کند، اگرچه باید با دقت در متن رای دادگاه درج شود.

چرا ابرا مهریه را در دفتر اسناد رسمی انجام دهیم؟ مزایا و ضرورت ها

با وجود اینکه ابرا مهریه می تواند به صورت یک سند عادی (دست نویس) نیز انجام شود، اما انجام آن در دفتر اسناد رسمی مزایا و ضرورت های انکارناپذیری دارد که منجر به افزایش اعتبار و قطعیت حقوقی آن می شود. این انتخاب، تضمینی برای حفظ حقوق طرفین و جلوگیری از بروز اختلافات پیچیده در آینده است.

اعتبار و قطعیت سند رسمی

مهم ترین دلیل برای ثبت ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی، اعتبار ذاتی اسناد رسمی است. ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی، اسناد رسمی را به اسنادی اطلاق می کند که در دفاتر اسناد رسمی یا در نزد مأمورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند. سند رسمی: اولاً، تمام محتویات و امضاهای مندرج در آن مورد تصدیق قرار می گیرد و تنها با اثبات ادعای جعل قابل انکار است. ثانیاً، در محاکم قضایی قدرت اثباتی بسیار بالایی دارد و طرف مقابل نمی تواند به سادگی آن را مورد انکار یا تردید قرار دهد.

جلوگیری از اختلافات و ادعاهای آتی

انجام ابرا مهریه به صورت رسمی، تا حد زیادی از ادعاهایی نظیر عدم اهلیت زوجه (جنون، صغر، سفه)، اکراه، اجبار، فریب یا صوری بودن ابرا در آینده جلوگیری می کند. سردفتر اسناد رسمی موظف است پیش از ثبت هر سندی، اهلیت و قصد و رضایت کامل طرفین را احراز کند. این فرآیند احراز هویت و تأیید اراده، یک لایه حفاظتی محکم برای سند ایجاد می کند و به آن قطعیت می بخشد.

لزوم ابرا رسمی در برخی توافقات

در بسیاری از موارد، به ویژه در طلاق های توافقی که ابرا مهریه به عنوان یکی از شروط اصلی طلاق مطرح است، دادگاه ها بر رسمی بودن سند ابرا مهریه تأکید دارند. این امر به دلیل اهمیت حقوقی مهریه و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی است. درج ابرا مهریه در رای دادگاه، خود به یک سند رسمی تبدیل می شود، اما زیربنای آن اغلب یک سند رسمی محضری است.

حفظ حقوق طرفین

ثبت رسمی ابرا مهریه، تضمین کننده شفافیت و رعایت کامل تشریفات قانونی است. هم زوجه و هم زوج، با اطمینان از صحت فرآیند و اعتبار سند، می توانند به آن استناد کنند. این شفافیت، اعتماد متقابل را افزایش داده و از هرگونه شائبه و ابهام در آینده پیشگیری می کند.

شرایط اساسی برای ثبت ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی

همانند هر عمل حقوقی دیگری، ابرا مهریه نیز برای صحت و نفوذ حقوقی خود، نیازمند وجود شرایطی است که در قانون مدنی به آن ها اشاره شده است. سردفتر اسناد رسمی موظف است پیش از تنظیم سند، این شرایط را احراز کند.

۱. اهلیت زوجه (ابرا کننده)

مقصود از اهلیت، صلاحیت قانونی شخص برای انجام اعمال حقوقی است. در خصوص ابرا مهریه، زوجه به عنوان ابرا کننده باید از اهلیت کامل برخوردار باشد. این اهلیت شامل موارد زیر است:

• عقل و بلوغ: زوجه باید عاقل و بالغ باشد. سن بلوغ شرعی و قانونی برای دختران ۹ سال تمام قمری است، اما برای انجام معاملات و اعمال حقوقی مالی، علاوه بر بلوغ، شرط رشد نیز لازم است.
• رشد: زوجه باید رشید باشد؛ یعنی توانایی اداره اموال خود و تشخیص نفع و ضرر در امور مالی را داشته باشد. افراد سفیه (غیررشید) که توانایی اداره اموال خود را ندارند، محجور محسوب می شوند و ابرا مهریه توسط آن ها نافذ نیست، مگر با اذن ولی یا قیم.

نکته مهم: اهلیت زوج (مدیون) برای صحت ابرا مهریه شرط نیست. یعنی حتی اگر زوج محجور باشد، ابرا مهریه توسط زوجه رشید و بالغ صحیح است.

۲. قصد و رضایت کامل زوجه

یکی از مهم ترین شرایط صحت هر عمل حقوقی، وجود قصد و رضایت کامل و بدون اکراه است. زوجه باید با اراده آزاد و آگاهی کامل، تصمیم به ابرا مهریه بگیرد. هرگونه اجبار، اکراه، تهدید، فریب (تدلیس) یا اشتباه در تصمیم گیری، می تواند موجب ابطال سند ابرا مهریه شود.

مطابق ماده ۱۹۰ قانون مدنی، قصد انشاء و رضای طرفین از شرایط اساسی صحت معاملات است. ابرا نیز یک ایقاع است که به قصد انشاء نیاز دارد.

سردفتر اسناد رسمی موظف است از قصد و رضای واقعی زوجه اطمینان حاصل کند و در صورت مشاهده هرگونه نشانه از فشار یا عدم رضایت، از تنظیم سند خودداری نماید. عواقب حقوقی ابرا مهریه تحت فشار بسیار جدی است و می تواند منجر به ابطال قضایی سند شود.

۳. معین بودن موضوع و مشروعیت جهت

موضوع ابرا باید به طور مشخص و معین باشد. یعنی باید واضح باشد که زوجه قصد ابرا تمام مهریه را دارد یا بخشی از آن را، و در صورت ابرا بخشی، میزان دقیق آن (مثلاً n سکه بهار آزادی از کل مهریه) باید صراحتاً در سند ذکر شود. همچنین، جهت و هدف از ابرا مهریه باید مشروع و قانونی باشد و خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد. ابرا مهریه برای اهداف غیرقانونی یا نامشروع، باطل است.

مدارک لازم جهت ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی (چک لیست)

برای انجام فرآیند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی، نیاز به تهیه و ارائه مدارک مشخصی است. آماده سازی این مدارک پیش از مراجعه به دفترخانه، فرآیند را تسریع می بخشد.

مدارک مشترک زوجین:

• اصل و کپی سند ازدواج (قباله نکاحیه): این سند حاوی اطلاعات مربوط به مهریه و مشخصات زوجین است.
• اصل و کپی شناسنامه: برای احراز هویت طرفین.
• اصل و کپی کارت ملی: برای احراز هویت و تطابق اطلاعات.
• آدرس و کد پستی دقیق: برای ثبت در سند و مکاتبات احتمالی آتی.

مدارک خاص (در صورت وجود):

• حکم رشد: برای افرادی که سن آن ها کمتر از ۱۸ سال تمام شمسی است اما دادگاه حکم رشد آن ها را صادر کرده است.
• اصل وکالت نامه وکیل و مدارک شناسایی وکیل: در صورتی که یکی از زوجین یا هر دو، از طریق وکیل اقدام می کنند.
• رضایت نامه پدر یا جد پدری: در موارد بسیار خاص و نادر که زوجه هنوز صغیر بوده و مهریه وی با اذن ولی به او تملیک نشده باشد (البته این حالت در عمل کمتر اتفاق می افتد).

نکته مهم: بر خلاف تصور برخی، برای ابرا مهریه نیاز به ارائه گواهی عدم بارداری یا حکم دادگاه نیست، مگر اینکه ابرا بخشی از یک توافق جامع تر (مانند طلاق توافقی) باشد که در آن صورت ممکن است نیاز به ارائه رای دادگاه نیز وجود داشته باشد.

مراحل گام به گام ابرا مهریه در دفترخانه اسناد رسمی

فرآیند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی یک روند مشخص و قانونی دارد که طی کردن صحیح آن، اعتبار سند را تضمین می کند. در ادامه، این مراحل به صورت گام به گام تشریح شده اند:

گام ۱: مشاوره حقوقی اولیه (توصیه شده)

پیش از هر اقدامی، قویاً توصیه می شود که زوجه با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کند. ماهیت غیرقابل رجوع ابرا مهریه، اهمیت این مشاوره را دوچندان می کند تا زوجه از تمامی جوانب حقوقی تصمیم خود، از جمله آثار بلندمدت و احتمال عدم حصول توافقات جانبی، آگاهی کامل یابد و تصمیم گیری آگاهانه داشته باشد.

گام ۲: مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی

زوجین (یا وکلای قانونی آن ها) با در دست داشتن مدارک مورد نیاز، به یکی از دفاتر اسناد رسمی در سراسر کشور مراجعه می کنند. نیازی به مراجعه به دفترخانه خاصی نیست و هر دفترخانه اسناد رسمی صلاحیت تنظیم سند ابرا مهریه را دارد. حضور همزمان طرفین (یا وکلایشان) برای احراز هویت و امضای نهایی سند ضروری است.

گام ۳: ارائه مدارک و احراز هویت

مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) و اصل سند ازدواج به سردفتر یا نماینده وی ارائه می شود. سردفتر با بررسی این مدارک، هویت زوجه و زوج را احراز کرده و صحت اطلاعات مندرج در سند ازدواج را تطبیق می دهد. در این مرحله، اهلیت زوجه (عقل، بلوغ و رشد) نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

گام ۴: تدوین و تنظیم متن سند ابرا مهریه

سردفتر بر اساس اظهارات زوجه و اطلاعات مندرج در سند ازدواج، متن رسمی ابرا مهریه را تنظیم می کند. در این متن، مشخصات کامل زوجین، شماره و تاریخ سند ازدواج و مهم تر از همه، میزان دقیق مهریه ابرا شده (تمام یا بخشی از آن) با وضوح کامل قید می شود. به عنوان مثال، اگر زوجه قصد ابرا بخشی از مهریه را دارد، باید به صراحت ذکر شود: خانم [نام زوجه] تعداد [عدد] سکه تمام بهار آزادی از مهریه مندرج در عقدنامه به شماره [شماره عقدنامه] را به آقای [نام زوج] ابرا و ذمه ایشان را بری می نماید.

گام ۵: مطالعه دقیق و امضای سند

پس از تنظیم متن، سردفتر آن را برای مطالعه کامل و دقیق در اختیار زوجه قرار می دهد. زوجه باید با دقت تمام متن سند را مطالعه کرده و از انطباق آن با اراده و نیت خود اطمینان حاصل کند. پس از تأیید نهایی، سند توسط زوجه (و در صورت لزوم زوج) و سپس توسط سردفتر امضا و مهر می شود.

گام ۶: ثبت نهایی و دریافت رونوشت

در این مرحله، هزینه های مربوط به تنظیم سند پرداخت می شود و سند ابرا مهریه در دفاتر رسمی ثبت و شماره گذاری می شود. یک نسخه از سند رسمی ابرا مهریه (رونوشت یا تصویر مصدق) به هر یک از طرفین (زوجه و زوج) تحویل داده می شود که دارای اعتبار قانونی است.

هزینه ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی چقدر است؟

هزینه ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی یکی از دغدغه های اصلی متقاضیان است. این هزینه بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه برای خدمات دفاتر اسناد رسمی تعیین می شود و معمولاً در ابتدای هر سال تغییر می کند. بنابراین، برای اطلاع از مبلغ دقیق و به روز، لازم است قبل از مراجعه، از دفترخانه مورد نظر استعلام گرفته شود.

عوامل مؤثر بر هزینه:

• ماهیت سند: ابرا مهریه به دلیل اینکه یک عمل حقوقی غیرمالی است (به معنی انتقال مال نیست بلکه سقوط دین است)، تعرفه مشخصی به عنوان سند غیرمالی دارد.
• تعرفه های سالانه قوه قضائیه: هر ساله، قوه قضائیه تعرفه های جدیدی را برای حق التحریر (حق الزحمه) دفاتر اسناد رسمی اعلام می کند که شامل تنظیم اسناد مختلف از جمله ابرا مهریه می شود.

تعرفه فعلی دفاتر اسناد رسمی (تخمینی و قابل تغییر):

به طور کلی، اسناد غیر مالی مانند ابرا مهریه دارای هزینه ای ثابت به علاوه هزینه های جانبی هستند. در گذشته، هزینه تنظیم سند ابرا مهریه به دلیل ماهیت غیرمالی بودن آن، شامل حق التحریر ثابت و اندکی هزینه های دیگر بود. اما در حال حاضر، حق التحریر اسناد مالی و غیرمالی بر اساس آخرین تعرفه های قوه قضاییه تعیین می شود. برای اسناد غیر مالی، مبلغی ثابت به عنوان حق التحریر و هزینه های مربوط به مالیات، حق الثبت، کپی و سایر خدمات دفتری دریافت می شود.

به عنوان مثال، در برخی سال ها، تعرفه حق التحریر برای اسناد غیر مالی مانند ابرا مهریه در حدود ۱۰۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ تومان به اضافه سایر هزینه ها بوده است. اما در صورتی که در متن ابرا، میزان مهریه (مثلاً تعداد سکه ها) ذکر شود و ارزش مالی آن مبنای محاسبه قرار گیرد، ممکن است حق التحریر بر اساس درصدی از آن ارزش محاسبه شود که در این صورت، هزینه به مراتب بیشتر خواهد بود. این نحوه محاسبه به شرح جدول زیر است که نشان دهنده نحوه محاسبه حق التحریر برای اسناد مالی است و ممکن است در مورد ابرا مهریه نیز (در صورت ذکر مبلغ) اعمال شود:

مبلغ سند (ریال)	تعرفه (ریال)
تا ۱۰ میلیون ریال	۸۰۰ هزار ریال (مبلغ ثابت)
تا ۱۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۱۰ میلیون ریال	۱۲ در هزار
تا ۲۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیون ریال	۸ در هزار
تا ۵۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۲۰۰ میلیون ریال	۵ در هزار
تا ۱ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۵۰۰ میلیون ریال	۴ در هزار
تا ۳ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۱ میلیارد ریال	۲ در هزار

این جدول بیشتر برای اسناد مالی مانند معاملات املاک یا اسناد رهنی کاربرد دارد. برای ابرا مهریه، معمولاً سردفتر پس از محاسبه ارزش مهریه (مثلاً به قیمت روز سکه) حق التحریر را بر اساس این نرخ ها برآورد می کند. لذا، هرچه میزان مهریه ابرا شده بیشتر باشد، هزینه حق التحریر نیز افزایش می یابد.

مسئولیت پرداخت هزینه:

پرداخت هزینه های ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی معمولاً توافقی بین زوجین است. این توافق می تواند در قالب یک بند در سند ابرا یا به صورت شفاهی انجام شود. در برخی موارد، زوجه برای تسهیل فرآیند طلاق یا دریافت امتیازات دیگر، خود متقبل پرداخت هزینه ها می شود و در برخی دیگر، زوج برای بری الذمه شدن، این هزینه را می پردازد.

آیا ابرا مهریه در دفترخانه قابل رجوع است؟ پاسخ قطعی قانون

یکی از مهم ترین و حیاتی ترین نکات در مورد ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی ، مسئله قابلیت رجوع از آن است. پاسخ قانون در این زمینه صریح و قطعی است: ابرا مهریه غیرقابل رجوع است.

اصل عدم قابلیت رجوع:

ماده ۲۸۹ قانون مدنی به صراحت بیان می کند که ابرا عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید. این صرف نظر کردن، یک عمل حقوقی قاطع و نهایی است و پس از وقوع آن، دین مهریه از ذمه زوج ساقط می شود و زوجه به هیچ عنوان نمی تواند از این تصمیم خود بازگردد یا مهریه را مجدداً مطالبه کند.

چرا این نکته حیاتی است؟ اهمیت این عدم قابلیت رجوع در آن است که زوجه باید با آگاهی کامل از عواقب تصمیم خود و بدون کوچکترین پشیمانی یا تردید، اقدام به ابرا مهریه کند. مهریه، پشتوانه مالی مهمی برای زن محسوب می شود و صرف نظر کردن از آن، بدون در نظر گرفتن تمامی جوانب، می تواند پیامدهای ناگواری در پی داشته باشد. به همین دلیل، مشاوره با وکیل متخصص قبل از هر اقدامی، ضروری است.

تفاوت با هبه:

این اصل، تفاوت اساسی ابرا را با هبه مهریه برجسته می کند. در هبه (بخشش مهریه به صورت هدیه)، زوجه تحت شرایط خاصی (مانند بقای عین موهوبه، عدم فوت یکی از طرفین، عدم دریافت عوض و…) می تواند از هبه رجوع کرده و مهریه را بازپس گیرد. اما در ابرا، چنین امکانی به هیچ وجه وجود ندارد.

استثنائات احتمالی بر عدم رجوع (فقط در صورت اثبات):

با وجود اصل عدم قابلیت رجوع، در موارد بسیار نادر و تنها با اثبات قوی در دادگاه، ممکن است سند ابرا مهریه باطل شود. این موارد، به معنای رجوع از ابرا نیست، بلکه به معنای ابطال یا بی اعتبار ساختن سند ابرا از ابتدا است؛ یعنی فرض بر این است که ابرا از ابتدا به صورت صحیح و قانونی واقع نشده است. این استثنائات شامل موارد زیر است:

• ابطال به دلیل عدم اهلیت زوجه: اگر ثابت شود زوجه در زمان ابرا، عاقل، بالغ و رشید نبوده است (مثلاً جنون، صغر یا سفه داشته است)، سند ابرا باطل خواهد بود.
• ابطال به دلیل اجبار یا اکراه (نبود قصد و رضا): اگر زوجه بتواند در دادگاه ثابت کند که ابرا مهریه تحت اجبار، اکراه یا تهدید بوده و بدون قصد و رضای واقعی او صورت گرفته است، سند ابرا باطل می شود.
• ابطال به دلیل تدلیس (فریب): در صورتی که زوج با فریب و تدلیس زوجه را وادار به ابرا مهریه کرده باشد و این موضوع در دادگاه اثبات شود، سند ابرا قابل ابطال است.
• اثبات صوری بودن ابرا (به قصد فرار از دین): اگر ابرا مهریه به قصد فرار از دین و با توافق طرفین صرفاً به صورت صوری انجام شده باشد و واقعیت قصد ابرا وجود نداشته باشد، با اثبات این امر در دادگاه، ممکن است سند ابطال شود.

نحوه ابطال سند: ابطال سند ابرا مهریه تنها از طریق طرح دعوا در دادگاه صالح (دادگاه خانواده) و با ارائه ادله و مستندات قوی امکان پذیر است. بار اثبات این ادعاها بر عهده مدعی (معمولاً زوجه) است و فرآیندی پیچیده و زمان بر خواهد بود که نیازمند مشاوره و همراهی وکیل متخصص است.

نمونه متن سند ابرا مهریه محضری (قابل ویرایش)

تنظیم متن دقیق و حقوقی سند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی از اهمیت بالایی برخوردار است. این متن باید تمامی جزئیات لازم برای ایجاد قطعیت حقوقی را شامل شود. نمونه زیر یک متن استاندارد و قابل ویرایش برای سند ابرا مهریه است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود:

سند اقرار به ابرا مهریه

شماره سند: [شماره ثبت در دفترخانه]

تاریخ: [تاریخ شمسی]

دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر]

مقرّ (ابرا کننده):

• خانم/آقای: [نام و نام خانوادگی زوجه]
• نام پدر: [نام پدر زوجه]
• شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوجه]
• کد ملی: [کد ملی زوجه]
• تاریخ تولد: [تاریخ تولد زوجه]
• محل صدور: [محل صدور شناسنامه زوجه]
• آدرس محل سکونت: [آدرس کامل زوجه همراه با کد پستی]
• تلفن تماس: [شماره تلفن زوجه]

مقرّ له (ابرا شونده):

• خانم/آقای: [نام و نام خانوادگی زوج]
• نام پدر: [نام پدر زوج]
• شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوج]
• کد ملی: [کد ملی زوج]
• تاریخ تولد: [تاریخ تولد زوج]
• محل صدور: [محل صدور شناسنامه زوج]
• آدرس محل سکونت: [آدرس کامل زوج همراه با کد پستی]
• تلفن تماس: [شماره تلفن زوج]

موضوع اقرار:

نظر به اینکه به موجب سند نکاحیه رسمی شماره [شماره سند ازدواج] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفتر ازدواج] [نام شهر]، ثبت واقعه ازدواج دائم فی مابین مقرّ و مقرّ له گردیده و مهریه مقرّ مطابق مندرجات سند نکاحیه موصوف، تعداد [تعداد مهریه به عدد و حروف] [نوع مهریه، مثلاً سکه تمام بهار آزادی/مثقال طلا/مال معین] تعیین و به ذمه مقرّ له ثابت و محقق گردیده است.

اینجانب خانم/آقای [نام و نام خانوادگی زوجه] مقرّ با کمال صحت و سلامت عقل و اراده و قصد و رضای کامل و بدون هیچ گونه اکراه و اجبار و به طور داوطلبانه و با علم و آگاهی کامل از مفاد و آثار حقوقی ابرا، اقرار و اعلام می نمایم که تمامی/تعداد [تعداد دقیق مهریه ابرا شده به عدد و حروف] [نوع مهریه ابرا شده] از مهریه مندرج در سند نکاحیه فوق الذکر را به همسر خود جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زوج] مقرّ له ابرا و ذمه ایشان را در خصوص پرداخت مهریه مذکور به طور کامل و قطعی بری و مسقط نموده ام.

لذا با این ابرا، مقرّ له بری الذمه از پرداخت مهریه ابرا شده گردیده و مقرّ هیچ گونه حق مطالبه ای نسبت به آن مهریه نخواهد داشت و حق هرگونه ادعا، اعتراض و رجوع احتمالی را در این خصوص از خود سلب و ساقط می نماید. کافه خیارات، خصوصاً خیار غبن، از مقرّ ساقط گردید.

امضاهای:

مقرّ (زوجه): [محل امضا]

مقرّ له (زوج) (در صورت نیاز به تأیید): [محل امضا]

سردفتر اسناد رسمی: [مهر و امضای سردفتر]

دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر]

توضیح: این نمونه متن یک فرم کلی است و سردفتر اسناد رسمی ممکن است با توجه به شرایط خاص و توافقات زوجین، تغییراتی در آن اعمال کند. مهم است که تمامی جزئیات مانند شماره عقدنامه، تاریخ و میزان دقیق مهریه به درستی درج شود.

نقش وکیل در فرآیند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی

اگرچه ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی یک فرآیند ظاهراً ساده به نظر می رسد، اما به دلیل پیامدهای حقوقی غیرقابل برگشت آن، حضور یا مشاوره با وکیل متخصص می تواند از بروز مشکلات و پشیمانی های آتی جلوگیری کند. نقش وکیل در این فرآیند فراتر از صرفاً حضور در دفترخانه است و شامل ابعاد مختلفی می شود.

۱. مشاوره پیش از اقدام:

وکیل متخصص می تواند قبل از هر تصمیمی، تمامی جوانب حقوقی ابرا مهریه را برای زوجه (و زوج) تبیین کند. این مشاوره شامل توضیح تفاوت ابرا با بذل و هبه، آثار حقوقی دائمی ابرا، وضعیت مهریه در آینده، و همچنین تحلیل شرایط فردی و توافقات احتمالی (مانند ابرا در قبال حق طلاق یا سایر حقوق) است. وکیل به زوجه کمک می کند تا با آگاهی کامل و بدون عجله، تصمیم نهایی خود را اتخاذ کند.

۲. کمک به تنظیم توافقات:

در بسیاری از موارد، ابرا مهریه بخشی از یک توافق جامع تر، به ویژه در پرونده های طلاق توافقی، است. وکیل می تواند در تنظیم دقیق این توافقات، شامل تقسیم اموال، حضانت فرزندان، نفقه، حق طلاق و… نقش کلیدی ایفا کند. وی اطمینان حاصل می کند که تمامی شروط به درستی و به نفع موکل در سند ابرا یا سایر اسناد مرتبط درج شود.

۳. حضور در دفترخانه:

حضور وکیل در دفترخانه ثبت اسناد ابرا مهریه ، باعث می شود تا فرآیند تنظیم سند با رعایت کامل تشریفات قانونی انجام شود. وکیل می تواند متن سند ابرا را بررسی کرده و از عدم وجود هرگونه عبارت مبهم یا زیان بار برای موکل خود اطمینان حاصل کند. وی همچنین می تواند در پاسخ به سوالات سردفتر و شفاف سازی نیات موکل، یاری رسان باشد.

۴. جلوگیری از مشکلات آتی:

یکی از مهم ترین وظایف وکیل، پیشگیری از بروز مشکلات حقوقی در آینده است. با توجه به قابلیت ابطال سند ابرا در صورت اثبات عدم اهلیت، اکراه یا فریب، وکیل می تواند با ارائه راهنمایی های لازم، تمامی جوانب را برای موکل روشن سازد و در صورت لزوم، در پرونده های احتمالی ابطال سند، از حقوق موکل خود دفاع کند.

به طور خلاصه، نقش وکیل در فرآیند ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی ، هم به عنوان مشاور حقوقی و هم به عنوان نماینده قانونی، می تواند اطمینان خاطر بیشتری را برای طرفین، به ویژه زوجه، فراهم آورد و از تصمیم گیری های عجولانه یا ناآگاهانه که پیامدهای حقوقی جبران ناپذیری دارند، جلوگیری کند.

نتیجه گیری

ابرا مهریه در دفتر اسناد رسمی ، اقدامی حقوقی با پیامدهای قطعی و غیرقابل برگشت است که نیازمند دقت و آگاهی کامل از سوی زوجه است. این عمل حقوقی یک طرفه، به موجب ماده ۲۸۹ قانون مدنی، ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری می سازد و به دلیل عدم قابلیت رجوع، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

انجام ابرا مهریه به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی، مزایای متعددی از جمله اعتبار و قطعیت سند، جلوگیری از بروز اختلافات آتی و تضمین رعایت تشریفات قانونی را در پی دارد. شرایط اساسی برای صحت این اقدام شامل اهلیت کامل زوجه (عقل، بلوغ و رشد)، قصد و رضایت بدون اکراه یا فریب و معین بودن موضوع ابرا است. تهیه مدارک لازم از جمله سند ازدواج و مدارک شناسایی، به همراه طی کردن مراحل گام به گام در دفترخانه، برای تکمیل فرآیند ضروری است. هزینه های مربوط به تنظیم سند نیز بر اساس تعرفه های مصوب و ارزش مالی مهریه ابرا شده متغیر خواهد بود.

با توجه به ماهیت غیرقابل رجوع ابرا مهریه و آثار حقوقی عمیق آن، توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام، با متخصصین حقوقی و وکلای خانواده مشورت شود. این مشاوره ها می تواند به زوجه کمک کند تا با بینش کامل، تصمیم گیری آگاهانه و سنجیده ای داشته باشد و از هرگونه پشیمانی یا مشکل حقوقی در آینده جلوگیری به عمل آید. انتخاب مسیر صحیح و آگاهانه در این حوزه، تضمین کننده حفظ حقوق طرفین خواهد بود.